Trong hệ thống điện dân dụng thì cầu dao là một thiết bị được sử dụng khá nhiều như máy nước nóng, máy lạnh, điện,…Vậy cầu dao điện là gì? Nguyên ý cấu tạo cầu dao điện và tác dụng? Nếu bạn chưa rõ về thiết bị này, thì chắc chắn bạn không nên bỏ qua bài viết này, nó giúp bạn khá nhiều đấy !
Cầu dao điện là gì?
Cầu dao là công tắc điện tự động dùng để bảo vệ mạch điện khi quá tải hoặc ngắn mạch. Chức năng đơn giản là dò tìm các dòng điện bị lỗi và ngắt mạch điện. Khác với cầu chì, nó có thể đóng mở (bằng tay hoặc tự động) để trở lại điều kiện điện bình thường.
Cấu tạo cầu dao điện
Phần chính là lưỡi dao và hệ thống kẹp lưỡi, được làm bằng hợp kim của đồng. Ngoài ra bộ phận nối dây cũng được làm bằng hợp kim đồng.
Cấu tạo có kích cỡ khác nhau, từ những thiết bị nhỏ dùng cho gia đình cho đến loại thiết bị chuyển mạch lớn để bảo vệ điện cao thế cho toàn bộ một thành phố.
Nguyên lí hoạt động
Nguyên lý hoạt động bảo vệ quá dòng khá đơn giản, dòng điện sẽ đi ra ở dây nóng và về ở dây mát (hoặc ngược lại: ra mát về nóng) ngược chiều nhau. Tức là từ trường biến thiên được sinh ra trong cuộn dây là ngược chiều nhau, trong trường hợp nếu 2 dòng điện này bằng nhau thì 2 từ trường biến thiên sẽ tự động triệt tiêu lẫn nhau làm cho điện áp đầu ra của cuộn thứ cấp= 0.
Trong trường hợp điện áp qua 2 dây bị dò, lúc này dòng điện trên 2 dây sẽ khác nhau, do đó hai từ trường biến thiên sinh ra trong cuộn dây cũng sẽ khác nhau, từ đó làm xuất hiện dòng điện cảm ứng trên cuộn dây. Dòng điện này sẽ được kiểm tra kỹ lưỡng xem có lớn hơn dòng rò an toàn không?
Khi thao tác trên nó, nhờ vào hệ thống lưỡi dao và hệ thống kẹp, mạch điện dc đóng ngắt. Trong quá trình ngắt mạch, càu dao thường xảy ra hồ quang, người sử dụng cần thực hiện dứt khoác để hạn chế sinh ra hồ quang.
Tác dụng
Cầu dao là thiết bị Điện có tác dụng đóng – ngắt mạch điện có cường độ trung bình và nhỏ. Khác với công tắc, nó ngắt đồng thời cả dây pha và dây trung hòa. Ngoài ra cầu dao còn được sử dụng để chuyển nguồn điện, đảo chiều quay của đông cơ điện (1 pha và 3 pha). Cầu dao không có chức năng tự động đóng ngắt mạch điện khi có sự cố ngắn mạch hoặc quá tải.
Để thực hiện chức năng này, nhà sản xuất đã lắp dây chì cho nó giúp nó bảo vệ mạch điện cầu chì. Aptomat là loại có khả năng tự ngắt mạch điện khi có sự cố ngắn mạch hoặc quá tải nên còn gọi Aptomat tự động.
Các loại cầu dao
Cầu dao thông thường
Ở các loại thông thường, việc đóng ngắt mạch điện hoàn toàn bằng tay. Khác với công tắc, nó thông thường ngắt đồng thời cả dây pha và dây trung hòa. Các cầu điện này thường được trang bị thêm cầu chì để làm thiết bị ngắt mạch tự động khi dòng điện bị quá tải. Khi đó, cầu chì sẽ bị chảy ra và làm ngắt mạch. Để phục hồi trạng thái đóng điện, cần phải thay cầu chì mới trong trạng thái cầu điện ngắt, sau đó mới đóng mạch trở lại.
Cầu điện phụ tải LBS (Load Break Switch) là một khí cụ điện dùng để đóng cắt mạch điện. Có công dụng như liên động, tuy nhiên nó có ưu việt hơn hẳn cầu dao thường đó chính là khả năng đóng/cắt được khi có tải.
Ký hiệu: D (Dao phụ tải); N (Lắp đặt ngoài trời); T (Lắp đặt trong nhà); Điện áp danh định (kV); Dòng điện danh định (kV)
Cầu dao tự động – cầu dao chống giật CB
Các loại hiện đại hơn, ngoài chức năng đóng ngắt mạch điện bằng tay, còn bổ sung chức năng tự động ngắt mạch điện khi dòng điện bị quá tải hoặc ngắn mạch. Một số tính năng bổ sung khác như chức năng dò tìm các dòng điện bị lỗi, chống rò điện đất hoặc đóng mở tự động để trở lại điều kiện điện bình thường. Nó tự động có nhiều loại, ngắt 1 pha và 3 pha.
Cầu dao tự động trong tiếng Việt còn được gọi là Aptomat (gọi theo phiên âm rút gọn của từ Автоматический выключатель trong tiếng Nga) hoặc CB (gọi theo chữ cái đầu của từ Circuit breaker trong tiếng Anh).
Mỗi chiếc đề có chức năng chống giật lại được sản xuất và thiết kế với từng chức năng riêng biệt, chủ yếu được phân chia thành các dòng chính như RCBO, RCCB và ELCB:
RCCB
Đây là dòng chống giật với chức năng cơ bản là phát hiện và chống dòng điện rò, tự động ngắt mạch để bảo vệ an toàn cho hệ thống điện cũng như người sử dụng.
RCBO
Đây là dòng CB – chống giật tương tự như cầu điện tự động MCB. Nhưng được tích hợp thêm chức năng chống dòng rò, an toàn hơn và chỉ có dòng điện định mức dao động trong khoảng 6A đến 63A.
ELCB
Đây là dòng CB chống giật có chức năng tự động ngắt mạch an toàn khi phát hiện các sự cố ngắn mạch. Quá tải và dòng rò, thiết kế thêm mạch điện đi qua nó về phía thiết bị tiêu thụ, cùng rơ le bảo vệ chạm đất, bảo vệ thiết bị điện hiệu quả hơn và còn chống được các dòng rò xuống đất bảo vệ an toàn tuyệt đối cho người sử dụng và thường được lắp cùng các máy nước nóng. Đặc biệt các loại chống giật này có tính năng chống rò dòng điện, đối với các mạch điện âm tường thì điểm này cực kì quan trọng và giúp ích để hạn chế cháy nổ tốt nhất do chập điện, phát nhiệt.
Cầu dao đảo chiều 1 pha
Cầu điện đảo chiều 1 pha có 3 vị trí đấu nối điện, mỗi vị trí đấu nối có 2 cực. Cấu tạo cơ bản của một cầu điện đảo chiều gồm có đế sứ cách điện, các đầu ốc vít để mắc nối dây điện, cần gạt điều khiển. Và được bao bọc bằng một lớp vỏ nhựa để đảm bảo an toàn khi sử dụng.
Cầu dao 3 pha 2 ngả – cầu dao đảo chiều 3 pha
Cấu tạo cầu dao điện đảo chiều có 3 khớp (3 tiếp điểm), mục đích là để chuyển đổi nguồn điện theo từng trường hợp cụ thể. Ví dụ khi kéo lên sẽ lấy điện lưới, kéo đến giữa sẽ tắt điện, kéo xuống thì dùng điện từ máy phát điện hoặc thông qua ổn áp.
Tác dụng chính của cầu dao đảo chiều là bảo vệ máy phát điện. Tuyệt đối không nên mắc đường dây máy phát điện vào thẳng cầu dao tổng. Khi có điện lưới nếu không kịp tắt máy phát điện mà bật ngay cầu điện tổng lên. Thì tất cả thiết bị điện sẽ cháy và máy phát điện sẽ bị hư hỏng.
Trong một số trường hợp, người ta sử dụng đảo chiều cùng với máy ổn áp, dùng cho 2 trường hợp : Có dùng ổn áp hoặc không dùng ổn áp.
Sự khác nhau giữa cấu tạo cầu dao điện và Aptomat
Cấu tạo cầu điện và Aptomat đều là thiết bị dùng để bảo vệ mạch điện khi quá tải hoặc ngắn mạch. Nhưng giữa chúng vẫn có nhiều điểm riêng biệt!
Khác nhau về thiết kế
Thiết bị được thiết kế rất đơn giản gồm: Tay gạt Aptomat hỗ trợ người dùng thực hiện các thao tác dễ dàng bằng cách gạt cầu điện. Với Aptomat thiết kế pha và cực sẽ tùy vào số cực mà kích cỡ của Aptomat sẽ khác nhau.
Khác nhau về tính năng
Cầu dao điện có nhiệm vụ giúp người dùng ngắt cầu dao khi lắp hệ thống điện, đi dây dẫn và lắp những thiết bị điện ở gia đình. Hơn nữa, sẽ không có khả năng tự ngắt dòng điện hoặc hệ thống khi gặp sự cố.
Aptomat sở hữu nhiều tính năng ấn tượng hơn cầu dao. Nó có thể lắp ở nhiều công trình khác nhau và tự động đóng ngắt khi không may xảy ra trục trặc trên thiết bị điện. Aptomat còn khắc phục được những tình trạng cháy nổ ở thiết bị.
Khác nhau về giá thành
Thực tế, nó có giá thành hợp lý hơn Aptomat. Nhờ thiết kế nổi trội cùng những ưu điểm ấn tượng, sản phẩm được lắp đặt phổ biến ở những không gian khác nhau, đem đến sự an toàn bền bỉ nhất cho thiết bị điện.
Từ khóa:
- Cầu dao điện
- Cài cầu dao
- Cách lắp cầu dao điện
- Cấu tạo của cầu dao điện gồm
- Cầu dao 1 pha
- Cầu giao hay cầu dao
Nội dung liên quan: