Cúng tất niên là một nghi thức quan trọng mà chúng ta thực hiện hàng năm. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể định nghĩa cúng tất niên là gì và làm sao để tổ chức lễ cúng này đúng cách. Với bài viết dưới đây, Sinh Hương sẽ giúp bạn tìm hiểu đúng nhất về nghi lễ này. Cùng xem nhé!
Tất niên là gì?
Tất niên là thời điểm đánh dấu sự kết thúc của một năm. Trong văn hóa Á Đông, tất niên là một thời điểm vô cùng thiêng liêng. Do đó, người dân thường dành nhiều quan tâm cho khoảng thời gian này.
Cúng tất niên là gì?
Cúng tất niên chính là nghi lễ diễn ra vào thời điểm tất niên. Nó chính là nghi lễ giúp đánh dấu sự kết thúc của một năm và chuẩn bị đón năm mới sắp đến.
Tùy từng nơi, cúng tất niên có thể chỉ là một bữa tiệc liên hoan đơn giản. Cũng có nơi thực hiện cúng tất niên rất linh đình với những nghi lễ đa dạng.
Có thể bạn quan tâm:
Thời điểm tổ chức cúng tất niên
Thông thường, lễ tất niên được tổ chức vào ngày 30 Tết âm lịch. Những năm thiếu ngày, việc cúng Tất niên sẽ diễn ra vào ngày 29. Ngày đó được gọi là ngày Tất niên.
Các gia đình sẽ cúng tất niên vào chiều hoặc tối. Sau khi làm xong lễ cúng, chủ nhà sẽ dọn tiệc, mời khách dự. Đó chính là lúc mọi người quây quần với nhau bên mâm cơm cúng. Đây được xem là một nét đẹp lâu đời, có truyền thống của người Việt Nam.
Nguồn gốc và ý nghĩa của lễ cúng tất niên
Tất là hoàn thành, niên là năm. Từ ngữ nghĩa của hai từ này, bạn có thể hiểu rõ ràng về ý nghĩa của từ tất niên. Đó chính là ngày kết thúc của một năm, chuẩn bị bước sang năm mới. Người Việt Nam vốn rất coi trọng nghi lễ này.
Theo quan niệm dân gian, Tất niên chính là thời khắc chuyển giao của đất trời. Đó là lúc âm dương, trời đất giao hòa. Đây cũng là thời khắc quan trọng khi ấp ủ những điều đẹp đẽ, xua đuổi những điều xui rủi của năm cũ. Từ đó, mang tới một năm mới đầy hy vọng cho con người.
Chính vì điều đó mà lễ cúng Tất niên đặc biệt được coi trọng. Ý nghĩa của nó là sau một năm mệt mỏi, vất vả, mọi người ngồi lại với nhau, dọn dẹp nhà cửa tươm tất, sạch sẽ. Từ đó, cùng nhau chuẩn bị đón năm mới theo cách tuyệt vời nhất.
Quy trình tổ chức cúng tất niên theo đúng văn hóa của người Việt
Tìm hiểu về lễ cúng này, quy trình chính là điều không thể bỏ qua. Hãy cùng xem nghi lễ này diễn ra như thế nào nhé.
Chuẩn bị đồ cúng
Bữa cơm tất niên, cơm cúng tất niên thường được tổ chức thịnh soạn hơn ngày thường. Mỗi vùng miền mang những nét đặc trưng trong văn hóa, sản vật của mình lên mâm cơm cúng.
Ở miền Bắc, móng giò hầm măng, miến gà, bánh chưng, nem là những món không thể thiếu. Ở miền Trung, người dân sử dụng gà bóp rau răm, bánh tét, giò lụa, giá chua, thịt ngâm mắm. Còn với người miền Nam, mâm cúng tất niên sẽ có canh măng, thịt kho tàu, gỏi tôm thịt, chả giò, bánh tét.
Ngoài ra, mọi người cũng cần chuẩn bị hoa tươi, mâm ngũ quả cùng một số tiền mã, giấy vàng tượng trưng. Tuy nhiên, không nên đặt vàng mã lên bàn thờ. Điều đó có thể gây bất lợi cho gia chủ bởi những trường khí âm không tốt.
Cách bài trí mâm cúng Tất niên
Cách sắp xếp mâm cúng mỗi nhà mỗi khác. Tuy nhiên, bạn nên sắp xếp sao cho đẹp mắt. Một điều quan trọng nữa cần ghi nhớ chính là không đặt mâm ngũ quả ngay trước bát hương. Bởi nó sẽ chắn trục khí chính khiến việc thờ cùng không được tốt.
Lưu ý khi chuẩn bị đồ cúng
-
Mâm ngũ quả có thể chọn 5 loại quả khác nhau. Tuy nhiên, nên chọn hoa quả tươi ngon, có màu sắc đẹp mắt.
-
Tuyệt đối không được dùng hoa giả, các loại quả nhựa.
-
Các loại quả nên chọn chín tới, không dùng các loại quả chín quá.
-
Nên chọn hoa tươi, đẹp, tốt nhất là hoa cúc, lay ơn để cúng tất niên.
Bài khấn Tất niên
Sau khi sắp xếp xong đồ lễ, bạn cần thực hiện việc cúng tất niên. Dưới đây là bài khấn phổ biến, được sử dụng rộng rãi nhất ở Việt Nam. Hãy cùng xem nhé.
BÀI VĂN KHẤN CÚNG TRONG BUỔI TẤT NIÊN
Nam Mô A Di Đà Phật!
Nam Mô A Di Đà Phật!
Nam Mô A Di Đà Phật!
-
Con xin kính lạy 9 phương trời, 10 phương chư Phật, chư Phật 10 phương.
-
Xin kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.
-
Kính lạy ngài Kim niên Đương cai Thái Tuế chí đức tôn thần.
-
Xin kính lạy các ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.
-
Con kính lạy Bản xứ Thần linh Thổ địa tôn thần.
-
Xin kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ Thổ, Long mạch, Tài thần, Bản gia Táo quân, cùng mọi vị thần linh cai quản trong xứ này.
-
Con xin kính lạy chư gia Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Tiên linh nội ngoại họ ……………..( Nêu họ của chủ gia đình).
Hôm nay là ngày 30 tháng Chạp năm …………..(Nói tên năm âm lịch như Giáp Tý, Giáp Thân, Canh tý….)
Tín chủ con là:………………………………………………………………………. (Đọc tên người cúng, khấn. Thường là chủ gia đình).
Ngụ tại:………………………………………………………………………………………….. (Nêu địa chỉ nhà).
Trước án hương thơm, xin kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.
Hôm nay là ngày 30 Tết âm lịch, chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh thịnh soạn, sửa lễ tất niên, dâng cúng Thiên địa Tôn thần, phụng hiến tổ tiên, truy niệm chư linh. Theo như thường lệ tuệ trừ cáo tế cúi xin chư vị tôn thần, liệt vị gia tiên, bản xứ tiền hậu chư vị hương linh giáng lâm án toạ, phủ thùy chứng giám, thụ hưởng lễ vật phù hộ cho toàn gia lớn bé trẻ già bình an thịnh vượng luôn luôn mạnh khoẻ, mọi sự bình an, vạn sự tốt lành, gia đình hoà thuận.
Nam Mô A-di-đà Phật!
Nam Mô A-di-đà Phật!
Nam Mô A-di-đà Phật!
Mỗi lần niệm Nam mô A di đà Phật thì cúi lạy một lần. Sau đó, lễ cúng kết thúc. Khi hết hương thì bạn cần tiến hành hóa vàng và hạ mâm lễ cúng xuống để thụ lộc.
Những món ngon nên có trong mâm cơm cúng Tất niên
Tùy vùng miền, mâm cơm cúng có khá nhiều khác biệt. Mọi người cũng có thể bổ sung thêm những món ưa thích để khiến mâm cơm thêm đa dạng.
Dưới đây là một vài gợi ý bạn cho bạn có thêm món ngon trên mâm cúng của mình.
1. Chả ram tôm đất
Mâm cơm người Bắc khó lòng thiếu nem rán. Với miền nam, đó chính là món chả giò. Nếu thấy món chả giò/ nem rán/ chả ram thông thường quá nhàm chán, bạn có thể thay nó bằng chả ram tôm đất.
Hương vị tôm đất thơm ngọt sẽ khiến món ăn này thêm hấp dẫn. Từ đó, khiến mâm cơm cúng tất niên của gia đình bạn thêm phần thơm ngon, sang trọng đấy.
Bạn có thể tìm hiểu thêm một số thông tin về món ăn này:
2. Rau củ luộc thập cẩm
Món ăn này sẽ khiến mâm cúng thêm phần đặc sắc với những màu sắc tươi tắn đa dạng hơn. Bạn có thể tùy chọn các loại rau củ khác nhau với món ăn này.
Gợi ý đơn giản nhất cho bạn chính là bông cải xanh, cà rốt, bông cải trắng và su su. Với những lựa chọn này, bạn sẽ có một mâm cúng rực rỡ, tuyệt đẹp đấy.
Lời kết
Trên đây là cách cúng tất niên và những điều cần biết về nghi thức này. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc gì về văn khấn hay những món ngon trong mâm cúng, hãy liên hệ với Sinh Hương. Chúng tôi sẽ giải đáp cho bạn nhanh chóng nhất có thể đấy.