Lời giải đáp về đôi đũa hoa cúng Mụ
Đôi đũa hoa cúng Mụ là gì? Đôi đũa hoa trong mâm cúng đầy tháng thôi nôi mang ý nghĩa gì? Bài viết bên dưới sẽ giải đáp các vấn đề này. Nhằm góp thêm một phần nhỏ kiến thức cho bạn đọc.
Tìm hiểu thêm:
Hình ảnh đôi đũa hoa cúng mụ đầy tháng
Người xưa có quan niệm rằng đôi đũa hoa chính là loại đũa được bà Chúa thường hay sử dụng. Bà Chúa được nhắc đến ở đây có vai trò chính là người tạo ra một đứa trẻ hay một sinh mệnh. Còn vì sao chỉ sử dụng đũa hoa thì nguyên nhân đơn giản là do sở thích của bà Chúa. Người ta còn dùng từ” bà Mụ” để chỉ bà Chúa, hai tên gọi này giống nhau đều là chỉ các vị đã tạo ra đứa trẻ. Trong tín ngưỡng dân gian hay văn hóa tâm linh của người Việt. Thì từ xa xưa, người ta đã tôn sùng và kính trọng các bà Mụ. Dựa theo một trong số các truyền thống tốt đẹp của dân tộc thì việc thờ cúng bà Mụ chính là thể hiện sự biết ơn với các đấng tối cao đã tạo ra hình hài con người.
MÂM CÚNG MỤ
12 Bà Mụ là ai?
Bà Mụ có thể hiểu cũng như gọi nôm na là Mẹ sanh(sinh). Thì theo quan niệm dân gian đây là những tiên nương sống ở trên trời chuyên phụ trách vấn đề sinh đẻ ở trần gian. Được người dân tại Việt Nam tôn kính và thờ cúng theo tín ngưỡng.
Trong sách “Lược khảo về thần thoại Việt Nam” thì Nguyễn Đổng Chi có nhắc đến sự tích về mười hai Bà Mụ. Sự tích kể về 12 vị thần nữ cho đến thời điểm hiện tại thì đã trở nên hư ảo không nói rõ ràng được. Có một thuyết nói đó là các vị thần giúp việc bên cạnh cho Ngọc Hoàng ở trên thiên cung, từ lúc ông ta có ý định sáng tạo ra loài người. Nhưng cũng có truyền thuyết lại cho rằng đó là các thần nữ được Ngọc Hoàng phó thác trách nhiệm sau khi ông sáng tạo ra đủ số lượng loài người và loài vật ở dưới trần gian(hạ giới). Nói chung nhất dễ hiểu thì mười hai bà Mụ chính là những người nắn cơ thể con người khi người đó được đầu thai xuống trần gian.
Vì sao có tới mười hai bà Mụ thì có nhiều ý kiến tranh luận xoay quanh vấn đề này. Có rất nhiều quan điểm được đưa ra để lí giải. Có một quan điểm giải thích là do việc tạo người có quá nhiều giai đoạn như: phải nắn từng bộ phận cơ thể, lại phải dạy trẻ cười, dạy nói,… cho nên cần một tập thể làm việc. Trong đó thì có tới mười hai người thích hợp làm việc. Lại có quan điểm cho rằng con số mười hai là dùng để phân việc giúp các bà mụ luân phiên làm việc. Nhằm tránh quá nhiều việc mà thất trách tạo sản phẩm lỗi.
Theo như các quan niệm được nêu ở trên thì mỗi bà Mụ sẽ đảm nhận một vai trò. Nên sẽ có tổng cộng mười hai bà Mụ:
- Đầu tiên là Mụ bà Trần Tứ Nương, có thể gọi là đại tỷ trong mười hai người, coi việc sanh đẻ (chú sanh) và trông coi, quản thúc các em còn lại.
- Nhị tỷ là Mụ bà Vạn Tứ Nương đảm nhận việc trông coi việc thai nghén (chú thai)
- Tam tỷ Mụ bà là Lâm Cửu Nương giám sát việc thụ thai (thủ thai)
- Tứ tỷ là Mụ bà Lưu Thất Nương coi việc nặn hình hài, tạo nắn cơ thể nam, nữ cho đứa bé (chú nam nữ).
- Ngũ Mụ bà Lâm Nhất Nương thì coi việc chăm sóc bào thai, che chở cho đứa bé và người mẹ đều bình an (an thai)
- Lục Mụ bà là Lý Đại Nương trông coi và canh chừng việc chuyển dạ của người mẹ(chuyển sanh)
- Thất Mụ bà gọi là Hứa Đại Nương tham gia việc là coi khai hoa nở nhụy (hộ sản)
- Bát Mụ bà Cao Tứ Nương phụ trách coi việc ở cữ, giúp mẹ và bé an dưỡng (dưỡng sanh)
- Cửu Mụ bà Tăng Ngũ Nương có nhiệm vụ coi việc chăm sóc trẻ sơ sinh (bảo tống)
- Mụ bà Mã Ngũ Nương là thập muội coi việc ẵm bồng con trẻ (tống tử)
- Mụ bà Trúc Ngũ Nương là thập nhất muội trông coi việc giữ trẻ an toàn (bảo tử)
- Mụ bà Nguyễn Tam Nương chính là mụ bà cuối cùng cũng là muội muội của các Mụ bà trên có công việc là chứng kiến và giám sát việc sinh đẻ (dám sanh).
Nên cúng 12 bà Mụ vào thời gian nào?
Một số dân tộc châu Á đều có lễ cúng Mụ và trong đó có dân tộc Việt Nam. Lễ cúng Mụ thường được tổ chức vào những ngày như: khi đứa trẻ mới sinh được 10 ngày (đây là ngày đầy cữ), 1 tháng đầu đời của bé (gọi là ngày đầy tháng), thời điểm đủ 100 ngày (được gọi ngày đầy tuổi tôi) và tròn 1 năm tính từ ngày chào đời (có tên gọi là thôi nôi).
Song, vì nhiều lí do mà gia chủ không thể tổ chức cúng đúng ngày thì có thể dời sang ngày khác. Nhưng không thể cách ngày đúng quá xa. Có thể thực hiện theo quy luật dời ngày của dân gian là “ Nam trồi nữ sụt”. Tức là có thể làm trước hoặc sau ngày đúng. Nếu là bé trai thì có thể dời ngày lên hay còn gọi là trễ ngày hơn so với ngày đúng. Ví dụ bé trai đến ngày 20/5/2021 thì đúng 1 tuổi thì có thể dời sang ngày khác như 21, 22,23,.. tháng 5 năm 2021. Còn bé gái thì cũng tương tự, nếu 20/5/2021 tròn 1 tuổi thì có thể lùi ngày lại thành 19,18,17,… tháng 5 năm 2021. Tuy nhiên, khuyến khích là nên làm đúng ngày sẽ tốt hơn. Và cúng vào buổi sáng là tốt nhất.
Những lễ vật cần chuẩn bị cho mâm cúng Mụ đầy tháng
Các lễ vật cúng Mụ phải được chuẩn bị đầy đủ và không sai sót. Trong mâm lễ vật bao gồm trầu và cau, mỗi thứ đều phải có 13 miếng; Xôi chè thì mỗi thứ phải có một tô/dĩa lớn và 12 tô/ dĩa nhỏ; một dĩa trái cây gồm 5 loại trái cây khác nhau( mâm ngũ quả), một bình hoa( Chọn hoa cúng phù hợp), trầm, áo làm bằng giấy. Trên mâm cúng còn đặt thêm 13 cái bánh tráng. Ngoài ra, gia chủ nên chuẩn bị một nồi nước xông với nhiều loại lá như: lá tre, lá sả, lá cam hoặc lá bưởi… những loại lá mà tiết ra tinh dầu có mùi thơm). Trong nồi nước được thiếu những cái gai (trong trường hợp này thì gai bưởi thường được chọn). Nếu là bé trai thì dùng 7 cái gai, bé gái sẽ dùng 9 cái gai. Khi nồi nước xông vừa được đưa xuống bếp( tắt lửa), người nhà hãy thả vào nồi một cái đinh sắt to. Sau cùng là đưa em bé lại nồi xông 7 lần ( bé trai)hoặc 9 lần( bé gái). Bao nhiêu lần thì tùy vào giới tính của bé. Cây đinh được thả vào với hi vọng cùng với ước mong em bé được khỏe mạnh, vững vàng mà bình an lớn lên. Và không thể thiếu một đôi đũa hoa trên mâm cúng.
Đũa hoa là gì?
Đũa hoa là một loại đũa chuyên dùng của bà Mụ dùng để thực hiện công việc tạo người. Là một đôi đũa mà một đầu của mỗi chiếc đũa được chuốc thành hoa hoặc có gắn hoa. Đây là một vật không thể thiếu của bà Mụ cũng như trong lễ cúng bà Mụ. Tuy nhiên, phong tục cúng đũa hoa này đã khá lâu đời. Cho tới hiện tại thì cũng không còn nhiều gia đình cúng đũa hoa nữa.
Ý nghĩa của việc cúng đũa hoa
Việc để một đôi đũa hoa trở thành một lễ vật trong mâm cúng Mụ thể hiện sự tôn trọng, biết ơn và cảm tạ đối với bà Chúa( Mụ) nói riêng và những vị thần tiên khác nói chung. Bởi vì trong suốt quá trình đứa trẻ hình thành rồi chào đời các vị đã che chở cho đứa trẻ bình an, mạnh khỏe. Ngoài ý nghĩa đó thì một đôi đũa hoa trong mâm cúng Mụ còn là sự kế thừa truyền thống và làm tăng vẻ đẹp tín ngưỡng dân tộc truyền thống của người Việt Nam, đã hình thành bao đời nay.
Phong tục và văn hóa vùng miền luôn luôn có sự khác biệt nhất định. Vì thế mà các cách thức cúng không giống nhau. Ngày nay, có những gia đình đã không còn cúng đũa hoa nữa bởi vì nhiều lí do như bị thất truyền không biết sự tồn tại của đũa hoa. Song vẫn có rất nhiều gia đình, trải qua nhiều đời nối tiếp nhau vẫn luôn giữ gìn nét văn hóa mang tinh thần biết ơn và ý nghĩa tốt đẹp này. Trong mâm cúng bà Mụ của họ luôn có một đôi đũa hoa được làm công phu, tỉ mỉ và sắc sảo.
Cách để có một mâm cúng nói chung và đôi đũa hoa nói riêng
Chắc hẳn các vị gia chủ có người rành về cúng nhưng cũng có những người không mấy sành sỏi thậm chí là không biết nhiều. Chuyện cúng bái là một chuyện vô cùng quan trọng, mang tầm vóc tín ngưỡng tâm linh. Vì thế không nên để xảy ra sự cố hay bất kỳ sai sót gì. Đây được xem là một việc làm tôn trọng những người khuất mặt.
Cách thứ nhất chính là tự tay chuẩn bị. Song có quá nhiều vấn đề xoay quanh cần phải giải quyết. Như là cần có những gì? mua ở đâu? Thế nào gọi là phù hợp? đã đầy đủ chưa? Cái nào thì kiêng kỵ không nên sử dụng? Đây là những vấn đề cơ bản mà gia chủ phải đối mặt khi tự tay chuẩn bị mâm cúng mà không có nhiều kinh nghiệm cũng như có sự hiểu biết về vấn đề cúng khá ít ỏi. Còn đối với những người có nhiều kiến thức cũng như kinh nghiệm chắc sẽ dễ dàng chuẩn bị được. Nhưng chắc chắn sẽ không hoàn hảo bằng những người chuyên nghiệp, bởi vì không thể lo chu toàn tất tần tật về cách thức cúng, lễ vật cúng,…. Rất hiếm có gia chủ nào là chuyên nghiệp về mặt cúng kiến.
Đồ Cúng Việt Nam chuyên cung cấp mâm cúng trọn gói
Cách thứ hai có ưu điểm là dễ dàng và tiện lợi. Gia chủ chỉ cần liên hệ sẽ một đội ngũ chuyên nghiệp thay gia chủ chuẩn bị đầy đủ và chu toàn nhất. Cũng vì lí do này, mà rất nhiều người lựa chọn đặt các mâm cúng. Dựa theo nhu cầu này mà các dịch vụ cung cấp mâm cúng, mâm cỗ, tất tần tật về đồ cúng được mọi người đón nhận và ủng hộ. Trong vô vàn các dịch vụ này thì Đồ Cúng Việt Nam chính là sự lựa chọn tối ưu nhất. Trợ giúp khách hàng về các vấn đề cúng bái mà không để ra sai sót.