Tuyển chọn những bài văn hay chủ đề Giải thích nghĩa bóng “Nhất tự vi sư, bán tự vi sư”. Các bài văn mẫu được biên soạn, tổng hợp chi tiết, đầy đủ từ các bài viết hay, xuất sắc nhất của các bạn học sinh trên cả nước. Mời các em cùng tham khảo nhé!
Giải thích nghĩa bóng “Nhất tự vi sư, bán tự vi sư” – Bài mẫu
Vốn là một nước hiếu học, việc nêu cao vai trò của người thầy trong xã hội giờ đây trở thành một chuỗi đạo lý của dân tộc, dạy chúng ta những bài học vỡ lòng về việc biết ơn, tạ ơn những người đã mất công sức nuôi dưỡng, đào tạo ta trở thành những con người có ích cho xã hội, cho cộng đồng. Nổi bật là câu tục ngữ: “Nhất tự vi sư, bán tự vi sư” có lẽ tất cả chúng ta cùng nên ngồi lại để bàn luận.
Dân gian ta hay truyền tụng một câu tục ngữ: Nhất tự vi sư, bán tự vi sư. Tục ngữ này có gốc Hán, đọc theo âm Hán – Việt. Nếu giải nghĩa từng thành tố, ta có: nhất = một, tự = chữ, vi = là, bán = nửa, sư = thầy. Nghĩa đen của câu này là “Một chữ là thầy, nửa chữ (cũng) là thầy”. Hàm ý của nó nhằm nhắc nhở mỗi chúng ta về đạo thầy trò ở đời. Rằng “chúng ta phải biết ơn người dìu dắt, dạy dỗ mình, dù chỉ là điều nhỏ nhặt nhất”. Đó chính là “lẽ thường (topos)” tối thiểu ở đời trong thiên hạ xưa và nay.
Nhưng phải chăng, câu tục ngữ trên đã được xây dựng trên một lối nói hơi ngoa ngôn, cường điệu? Bởi ta đi học là để thu nhận một hệ thống kiến thức rất rộng, đủ để thành nghề, thành tài. Tri thức có thể ít, có thể nhiều. Song với “nhất tự (một chữ)” và “bán tự (nửa chữ)” có lẽ chẳng là cái gì cả. Người xưa còn có câu Tự vi sư (Chữ làm ra thầy). Thầy thực sự phải chứa trong đầu cả một “biển” chữ. Ta học thầy, chí ít cũng phải được truyền dạy một khối lượng cơ bản của cái “biển chữ” ấy mới “đắc đạo”. Vậy một hai chữ kia ăn nhằm gì? Lão Tử từng nói: Bất độc ngũ xa thư bất thành thi sĩ (Chưa đọc tới năm xe sách, chưa thể thành nhà thơ).
Thầy chính là người đã đón ta, giúp đỡ ta hòa nhập vào một môi trường mới, ta đi học là để thu nhận một hệ thống kiến thức rất rộng từ thầy cô sẽ có trách nhiệm giảng dạy đủ để mỗi người thành nghề, thành tài. Tri thức có thể ít, có thể nhiều. Mỗi người có thể có những quãng đường học hành không giống nhau, có thể gia cảnh nghèo khó phải bỏ học giữa chừng,… nên đối với những quãng thời gian được tiếp xúc với kiến thức mới, những bài toán, lời lẽ, câu chữ vẫn văng vẳng trong đầu ta, bởi công sức của thầy cô cũng là rất nhiều, họ cần cù đưa những thế hệ đến gần hơn với bến bờ tri thức. Học được, hiểu được tiếp thu được một phần trong cả một cơ số chữ thầy dạy ta cũng là điều đáng để ta phải ghi nhớ và trân trọng.
Và người thầy chính là người thầm lặng, trong xã hội họ luôn là một đối tượng cần phải tôn kính vì họ chính là người thầy cô giáo đã chăm sóc kiến thức cho cộng đồng, nhiệm vụ của họ là làm phong phú thêm kiến thức cho nhiều thế hệ, cho kho tàng tri thức của nhân loại, tương tự như “thầy thuốc”là đội ngũ bác sĩ, y sĩ, dược sĩ là người chăm lo sức khỏe cho người dân.
Vậy đã để người khác gọi là “thầy” họ phải là người cao hơn một bậc về tri thức, về tư cách, về tầm nhìn, về cách chia sẻ những kiến thức sư phạm về việc mình biết xung quanh cuộc sống, sẵn sàng giúp cho học sinh mọi mặt. Nhất nhất mọi cử chỉ, lời dạy của thầy đều là khuôn thước để ta học hỏi. Ở họ cả một biễn “chữ” trong mình, thử hỏi đến cái nếu không có thầy, chúng ta khó có cơ hội trau dồi, tiến bộ mọi mặt để lớn lên “thành người” và “thành tài”, thế giới ngập tràn trong u tối của đánh nhau, cướp bóc, tối tăm về kiến thức khó tiến được đến với nhân loại, có thể chắc chắn rằng nếu như có kiến thức, khả năng sáng tạo chúng ta sẽ không bị giới hạn dễ dàng có được thành công.
Tục ngữ Nhất tự vi sư, bán tự vi sư chứa đựng cả một quan niệm sâu sắc của dân gian về sự học, về đạo thầy trò. Bất kì ai, đã là học trò thì cần phải học bắt đầu từ những kiến thức sơ đẳng nhất. Có thế thì họ mới có cơ sở để tiếp tục mở mang kiến thức cao hơn để đi xa hơn. Người thầy luôn luôn là một đối tượng cần phải tôn kính. Thầy phải là người cao hơn một bậc về tri thức, về tư cách, về tầm nhìn. Không có thầy, chúng ta khó có cơ hội trau dồi, tiến bộ mọi mặt để lớn lên “thành người” và “thành tài”. Vì vậy, khi đi học, người ta luôn có thái độ trân trọng, “ngước nhìn” lên thầy với sự ngưỡng mộ, coi thầy là thần tượng để hướng theo. Nhất nhất mọi cử chỉ, lời dạy của thầy đều là khuôn thước của sự học hỏi. Không hiếm những học trò, sau này thành danh phương trưởng, vẫn có nét “hao hao” giống thầy về cử chỉ, cách nói, vốn tri thức… Và cũng không hiếm học trò kính thầy, mê thầy mà… “phải lòng” thầy! Nói chung người ta không khuyến khích quan hệ đó, bởi học đường luôn là nơi tôn nghiêm, đúng mực. Nhưng chúng ta cũng biết rằng, từ sự quý trọng, ngưỡng mộ đến tình yêu chỉ cách nhau chưa đầy nửa bước. Cần tỉnh táo mà không nên sa đà quá mức vào tình cảm riêng tư.
—/—
Với các bài văn mẫu Giải thích nghĩa bóng “Nhất tự vi sư, bán tự vi sư” do sưu tầm và biên soạn trên đây, hy vọng các em sẽ có thêm những góc nhìn mới mẻ và có cái nhìn tổng quát hơn về cách làm bài văn nghị luận. Chúc các em làm bài tốt!