Vào dịp đầu xuân năm mới, khắp các địa phương lại tổ chức lễ mừng thọ cho các bậc cao niên, phụ lão. Theo quan niệm dân gian, người có tuổi thọ và gia đình có người cao tuổi là có được phúc lớn trời ban. Vì có phúc nên mới được sống lâu và có con cháu đề huề, mừng thọ chính là mừng cái phúc ấy. Con cháu được mừng thọ ông bà, cha mẹ là được có thêm niềm vui, niềm tự hào.
Ngày xưa, lễ chúc thọ được bắt đầu khi trong gia đình có người từ 60 tuổi trở lên. Ngày nay, khi đời sống ngày một cải thiện, việc chăm sóc, bảo vệ sức khỏe người cao tuổi ngày càng tốt hơn nên độ tuổi mừng thọ thường được bắt đầu từ 70 tuổi trở lên. Và việc mừng thọ cũng không còn giới hạn trong quy mô gia đình, dòng họ mà được cả xã hội quan tâm.
Tùy theo từng địa phương, thường Lễ mừng thọ thường được bắt đầu từ ngày mùng 4 Tết Nguyên đán tại nhà văn hóa hoặc đình làng theo những nghi thức, phong tục truyền thống của mỗi địa phương. Sau lễ mừng thọ chung, con, cháu về tổ chức mừng thọ tại gia đình cho bố mẹ, ông bà. Trong buổi lễ, ông bà sẽ mặc trang phục trang trọng, thường là y phục khăn đóng, đi hài, áo quần màu đỏ hoặc màu vàng tùy mức tuổi thọ.
Ông bà được ngồi nơi trang trọng, con cháu lần lượt đến kính lễ cha mẹ, ông bà, rồi đến tiệc mừng thọ. Con, cháu luôn dành cho bố mẹ, ông bà những lời chúc tốt đẹp, thể hiện niềm tôn kính, hiếu thảo trước công lao sinh thành và dưỡng dục, chăm lo và dạy bảo theo suốt cuộc đời.Và cầu chúc bố mẹ, ông bà sống lâu, sống khỏe để làm chỗ dựa cho con cháu, gia đình. Những lời này có lúc được thêu trên bức trướng, bức tranh hay những vần thơ giàu ý nghĩa.
Trong lễ này, ngoài con cháu trong gia đình, còn có họ hàng nội ngoại gần xa và khách đến chúc mừng, chứng kiến niềm hạnh phúc của các cụ và con cháu. Truyền thống tốt đẹp này của dân tộc càng làm cho những ngày Xuân thêm phần ấm cúng, vui vẻ và cái Tết thêm phần ý nghĩa hơn.
Quy mô lễ mừng thọ tùy theo điều kiện mỗi gia đình và phong tục của địa phương. Thông thường, gia đình có người tròn 70, 80, 90… tuổi lễ mừng thọ thường được tổ chức quy mô lớn. Đặc biệt, cụ nào càng thượng thọ, con cháu đuề huề và thành đạt, lễ mừng càng long trọng. Dẫu quy mô, hình thức có khác nhau ít nhiều nhưng đều thể hiện được niềm vui của cháu khi trong gia đình có người sống thọ.
Ảnh: Lễ mừng thọ thôn Vĩnh Mộ (Thường Tín)
Chúng tôi có mặt tại thôn Vĩnh Mộ, xã Nguyễn Trãi, Thường Tín vào một ngày đầu xuân mới – mồng 4 tết. Vĩnh Mộ là một làng nhỏ nằm cuối xã Nguyễn Trãi, làng có 228 hộ gia đình, với 849 nhân khẩu. Điều đặc biệt là Vĩnh Mộ là làng có số cụ cao tuổi nhiều nhất xã so với tỷ lệ dân số. Tại Đình làng, sau khi dâng hương, hoa kính lễ thành hoàng làng, Chi hội người cao tuổi tổ chức lễ mừng thọ cho 19 cụ từ 70 tuổi đến 90 tuổi, trong đó có 02 cụ 90 tuổi; 2 cụ 85 tuổi; 6 cụ 80 tuổi; 2 cụ 75 tuổi và 7 cụ 70 tuổi.
Tại lễ mừng thọ, đồng chí Bí thư Chi bộ và Trưởng thôn thôn Vĩnh Mộ đã trao giấy chúc thọ và quà cho các cụ, đồng thời gửi những lời chúc mừng tới các cụ và gia đình, chúc các cụ sống vui, sống khỏe, tiếp tục cống hiến trí tuệ, góp phần xây dựng địa phương ngày càng giàu mạnh. Cũng trong dịp này, Hội người cao tuổi thôn Vĩnh Mộ đã tổ chức kết nạp 11 hội viên mới.
Ông Nguyễn Huy Cường, thôn Vĩnh Mộ, xã Nguyễn Trãi cho biết: “Năm nay tôi được con cháu tổ chức mừng thọ 70 tuổi. Điều vui mừng nhất là con cháu ở xa đều về sum vầy đông đủ và nhận được sự quan tâm của địa phương, bà con trong xóm. Đây chính là món quà tinh thần thực sự có ý nghĩa, tạo động lực cho tôi sống vui, sống khỏe”.
Nhân dịp đầu xuân Canh Tý 2020, cấp ủy chính quyền huyện đã phối hợp với các xã thị trấn chuẩn bị chu đáo việc tổ chức chúc thọ, mừng thọ cho 4.391 cụ theo đúng quy định.
Ông Nguyễn Thế Kỷ – Chủ tịch Hội Người cao tuổi huyện cho biết: “Cứ mỗi năm vào dịp Tết đến Xuân về, các cơ sở hội lại tổ chức mừng thọ cho các cụ, 100% người cao tuổi được tham gia lễ mừng thọ. Lễ mừng thọ đầu Xuân thể hiện bản sắc văn hóa của dân tộc, giáo dục cho thế hệ trẻ về sự hiếu kính đối với ông bà, cha mẹ. Đồng thời động viên các cụ tiếp tục phấn đấu sống vui, sống khỏe, là tấm gương mẫu mực cho con cháu noi theo”
Việc tổ chức mừng thọ cho người cao tuổi đã trở thành một nét đẹp văn hóa truyền thống của người Việt Nam trong dịp đầu Xuân năm mới. Đây là hoạt động ý nghĩa, thiết thực, thể hiện sự quan tâm, chăm sóc của cấp ủy Đảng, chính quyền, của con cháu đối với Người cao tuổi, góp phần động viên, khích lệ các cụ sống vui, sống khỏe, sống có ích hơn cho gia đình và xã hội. Qua đó, cũng nhằm giáo dục cho thế hệ trẻ truyền thống “Kính già, trọng lão”, “Uống nước nhớ nguồn”.
Xuân Tiến – Thanh Tân