Giống như kim chi của Hàn Quốc, nước tương của người Nhật, phô mai của người Pháp, nhắc đến ẩm thực Việt Nam là nhắc đến nước mắm.
Nội dung chính
- Mắm nêm là gì? Tìm hiểu về mắm nêm
- Ăn mắm nêm như thế nào cho ngon?
- Video liên quan
Nước mắm xuất hiện thường trực trong căn bếp và mâm cơm của mỗi gia đình. Tuy nhiên, cách sử dụng nước mắm của người dân mỗi vùng miền lại không giống nhau, mỗi nơi một vị cho nên mỗi nơi cũng mỗi khác. Nét đặc trưng vừa thống nhất vừa khác biệt này tạo nên sự độc đáo và dấu ấn riêng cho mâm cơm gia đình Việt.
Trong cuốn sách viết về ẩm thực của một cây bút nước ngoài sống tại Hà Nội- Mark Lowerson, ông có viết: “Tôi không rõ liệu có nền ẩm thực nào khác trên thế giới có được đặc trưng trội bật về các loại nước chấm như tại xứ sở này”
Quả thực là như vậy, người Việt có thói quen sử dụng nước chấm khi thưởng thức các món ăn, từ món ngọt đến món mặn, món nào cũng có một đến hai loại nước chấm đi kèm. Khi chế biến thức ăn người Việt thường dùng nước mắm để nêm, lại kết hợp với rất nhiều gia vị tự nhiên khác…nên món ăn rất đậm đà. Mỗi món khác nhau đều có nước chấm tương ứng làm cho món ăn có hương vị đặc trưng hơn. Trong đó, phải khẳng định rằng Nước mắm là loại nước chấm quốc dân. Bởi lẽ, hầu như loại nước chấm mặn nào theo cách chế biến của người Việt cũng ít nhiều sử dụng nước mắm bên cạnh các loại gia vị khác.
Việt Nam có đường bờ biển dài dọc từ Bắc vào Nam, hầu như ở đâu cũng có các làng nghề sản xuất nước mắm truyền thống. Nước mắm ở mỗi vùng với điều kiện tự nhiên và tập quán sản xuất, cách làm cũng khác.
Cá cơm sống ở các vùng biển khác nhau, khi làm nước mắm sẽ cho ra sản phẩm có mùi thơm và màu sắc khác nhau, kết hợp với phương thức sản xuất ở mỗi vùng miền sẽ tạo nên những sản phẩm nước mắm đặc trưng cho vùng miền đó. Chẳng hạn nước mắm làm từ cá cơm ở vùng biển Phú Quốc và các tỉnh lân cận có màu nâu cánh gián và hương thơm trầm. Tuy nhiên, cũng làm từ cá cơm nhưng nước mắm ở các vùng biển miền Trung và các tỉnh lân cận lại có màu vàng rơm và hương thơm nồng, mùi hương rất rõ.
Nước mắm truyền thống được sản xuất bằng cách ướp cá cơm với muối theo tỷ lệ vàng 3:1 (3 kg cá ướp 1 kg muối) ngâm ủ từ 6 đến 12 tháng, thậm chí là lâu hơn tùy theo vùng miền. Thường từ các tỉnh miền Trung trở ra Bắc thường sẽ tiến hành ủ chượp từ 6 – 8 tháng, các tỉnh phía Nam trở vào thời gian ủ chượp lâu hơn, từ 8 đến 12 tháng.
Không chỉ khác biệt trong cách sản xuất, mỗi vùng miền còn có những đặc trưng rất riêng trong cách dùng nước mắm. Nguyên nhân có lẽ là do khẩu vị mỗi vùng mỗi khác, người miền bắc ưa mặn, người miền trung thích cay cồn người miền Nam lại khoái ngọt.
Điều này thể hiện rất rõ trong các họ pha chế nước mắm sử dụng trong bữa cơm hằng ngày.
Miền Bắc:
Người dân miền Bắc thích ăn mặn không thích ăn ngọt. Do vậy họ thường không nêm nhiều gia vị, thường chỉ thêm 1 chút mì chính, nửa quả chanh hoặc quất, nếu thích cay thì thêm vài lát ớt xắt mỏng nữa, khuấy đều lên là có một chén nước chấm thơm ngon rồi.
Bên cạnh đó, với mỗi loại món ăn người miền Bắc lại có những món nước chấm pha riêng ăn kèm. Chẳng hạn nước mắm tỏi ớt có thêm đu đủ chua dùng cho bún nem hoặc bún chả, nước chấm (có hương) cà cuống cho bánh cuốn, nước mắm chua ngọt cho món gỏi, nước mắm gừng cho vịt luộc, ốc luộc…
Miền Trung:
Khác với người dân miền Bắc, người miền Trung lại thích giữ sự đậm đà của nước mắm nguyên chất. Chỉ cần vắt chút chanh, không thêm nước (hoặc rất ít nước), là đạt. Thức ăn của người dân miền Trung luôn cay và mặn hơn, họ dùng nước mắm nguyên chất có độ đạm cao. Thậm chí bạn sẽ thấy có những nơi dùng nước mắm nguyên chất với ớt xắt lát mà thôi. Cầu kỳ hơn, chỉ cần biến tấu cho thêm ít gừng, nước cốt chanh thế là có thêm nước chấm cho món bê hấp, mực hấp. Hoặc thêm một ít rau thì là, món cá chiên chấm mắm sẽ trở nên đậm đà hơn.
Miền Nam:
Người dân miền Nam thích ngọt. Bạn có thể thấy họ thêm đường vào mọi món ăn, và tất nhiên là cả trong nước mắm. Không chỉ có đường, đặc biệt hơn họ còn dùng nước dừa xiêm để pha nước mắm. Nước mắm ăn kèm cũng khá cầu kỳ, bên cạnh nước mắm phải có đường, tỏi, hành, ớt, mì chính…khuấy đều đến khi hỗn hợp sánh sệt lại. Nước chấm này ăn kèm hải sản hoặc thịt luộc cuốn bánh tráng rất ngon.
Mặc dù khác biệt về quy trình sản xuất và khẩu vị dùng nước mắm nhưng điểm thống nhất chung là ở miền nào trên dọc dải đất Việt Nam này đều sử dụng nước mắm để chế biến và thưởng thức các món ăn. Nước mắm là loại gia vị mang nhiều chắt chiu, là hương vị mà mỗi người Việt xa quê hương vẫn thân thương gọi là mảnh hồn quê cha xứ xở.
Yêu thương biết bao vị mắm Việt…
Người Đà Nẵng nổi tiếng với đặc sản mắm nêm ngon nức tiếng khắp mọi miền đất nước. Loại mắm dân dã này được sử dụng khá nhiều trong bữa cơm của người Việt. Tuy nhiên, nhiều người vẫn chưa có dịp biết đến loại mắm đặc sản này. Vì vậy, bài viết này sẽ cùng bạn đi sâu tìm hiểu mắm nêm là gì cũng như cách ăn mắm nêm ngon như người Đà Nẵng.
Mắm nêm là gì? Tìm hiểu về mắm nêm
Mắm nêm, một đặc sản của Đà Nẵng, còn gọi là mắm cái, là sản phẩm lên men làm từ con nêm. Con nêm được ướp muối, lên men, có thể được tách xương hoặc không, rồi phối trộn với một số loại phụ liệu như thính, thơm (khóm), đường… Mắm nêm thường có hai dạng: dạng nguyên con (họ Nêm, Nêm đỏ…) và dạng xay nhuyễn (nêm sông, chi Nêm biển, cá liệt…).
Mắm nêm là một sản phẩm lên men từ con nêm. (Ảnh: Internet)
Người ta làm mắm nêm bằng cách đem con nêm tươi rửa sạch, phơi ráo hẳn rồi trộn đều với muối, thêm thính và phụ chất sau đó xếp vào hũ, vại, đậy kín, để đến lúc mắm trở màu đỏ là mắm chín, đưa ra sơ chế thêm đường, ớt, tỏi là ăn được. Để có được mắm ngon, thì đỏi hỏi người làm mắm phải có kinh nghiệm cho tỷ lệ con nêm – muối phù hợp, thường thì tỷ lệ khoảng một ba, tuy nhiên tùy vụ, tùy mẻ nêm. Thời gian ủ mắm cũng chỉ ước chừng là khoảng ba tháng, nhưng cũng có thể lâu hơn, sớm hơn tùy điều kiện thời tiết, môi trường. Mắm nêm có thể ăn với hầu hết các món dân dã. Tùy thuộc vào khẩu vị vùng miền, tùy thuộc vào món ăn, cách ăn mà cách pha chế mắm khác nhau, cũng như việc lựa chọn măm nguyên con, chín dừ, xay nát nhuyễn cho thích hợp. Với món bánh tráng cuốn thịt heo chẳng hạn thì mắm sơ chế được thêm đường, tỏi, ớt băm nhuyễn vào, cho thêm dứa, chanh cho đủ vị.
Ăn mắm nêm như thế nào cho ngon?
Mắm nêm có thể ăn với hầu hết các món bánh làm từ bột. Lạ miệng có món bánh ướt mắm nêm, ăn vào nhớ mãi. Bánh ướt mua sẵn đem về gỡ ra từng lớp trải lên đĩa, hành lá xắt nhuyễn, chờ dầu sôi thì bỏ vào và tắt lửa. Cứ một lớp bánh thoa một lớp dầu hành. Mắm nêm loại nguyên chất pha thêm đường, chanh nêm nếm vừa ăn, cho thêm ớt tỏi bằm nhuyễn vào.
Mắm nêm ăn với bún thơm như người Đà Nẵng. (Ảnh: Internet)
Một món ăn khác không kém phần hấp dẫn là bánh hỏi lòng heo mắm nêm. Xắt lát thịt và lòng, xếp lên đĩa, để bánh hỏi thoa dầu hành lên mặt, vắt trái thơm lấy nước, pha vào mắm nêm, thêm đường, ớt, tỏi, chanh nêm nếm rồi ăn kèm với xà lách, khế, chuối chát, giá và rau thơm các loại. Món này ăn vào ngày mưa gió thì ngon tuyệt cú mèo.
Hoặc pha mắm nêm chấm gỏi cuốn như người miền Nam.(Ảnh: Internet)
Bánh tráng là món ăn phổ biến của người miền Trung, và giờ đã trở thành món đặc sản. Bắc nước đợi sôi, thả thịt vào, cho thêm ít muối, vặn lửa vừa để miếng thịt có phần mỡ trong và giòn, ăn vào sẽ mềm mà không có cảm giác quá béo. Mắm nêm pha đường, chanh, ớt, tỏi và bằm nhuyễn thơm trộn vào. Cuộn bánh tráng với thịt, rau sống và củ quả kèm theo, chấm mắm nêm. Nếu ngán thịt, có thể thay món trên bằng món cá, tôm.
Hy vọng bài viết này đã cho bạn những thông tin bổ ích về nắm nêm là gì và cách sử dụng mắm nêm trong đời sống. Thực phẩm ăn với mắm nêm khá phong phú. Bạn hãy thử nghiệm và khám phá, biến tấu mắm nêm thành những món ăn thơm ngon để đãi cả nhà vào một dịp cuối tuần vui vẻ nhé! Ngoài ra, các bạn đã bao giờ nghe Garam masala là gì chưa? Nếu bạn cũng đang thắc mắc về món ăn bí ẩn này thì tham khảo thêm nhé!
Đăng Ký Để Được Tư Vấn Miễn Phí