Kỳ đà là một loại bò sát cỡ lớn sống hoang dã, thường ăn ếch, nhái, cóc, lươn, cá, trứng, xác động vật, côn trùng…, hiện nay được nhiều địa phương nuôi với số lượng lớn cung cấp cho nhà hàng đặc sản vùng miền quê. Tên khoa học kỳ đà Varanus salvator Laurenti. Kỳ đà thịt trắng ngon gần giống thịt gà, có thể chế biến thành nhiều món ngon trị đau bụng kinh, hiếm muộn; hen suyễn, gân xương yếu; các chứng liên quan huyết ứ thấp trệ dùng đều tốt…
Theo sách Dược tính chỉ nam: “Đà nhục, vị ngọt, tính bình, hơi có độc, tác dụng bổ hư, chữa chứng hơi thở cấp bách, chân yếu đứng không vững, trưng hà, phụ nữ hay đau bụng dưới, chứng lở ghẻ do khí huyết ứ trệ, bệnh ác sang…”. Dưới đây là một số món ăn bài thuốc từ kỳ đà chữa bệnh.
Thịt kỳ đà xào lăn: thịt kỳ đà 100g, hành tây, ớt cà, gừng, sả, đậu phộng rang, rau húng đất, dầu hào, gia vị vừa đủ xào ăn. Trị các chứng phế hư ho thở, gân xương yếu nhức mỏi, có kinh đau bụng, các chứng liên quan hư yếu huyết trệ.
Kỳ đà thịt trắng, ngon như thịt gà, chế biến thành nhiều món ngon có giá trị chữa bệnh.
Kỳ đà hầm sả gừng: xương thịt kỳ đà, củ cải trắng, cà rốt, nấm hương, gừng nướng, củ sả, nước gia vị vừa đủ hầm ăn. Trị các chứng gân cơ vô lực “nuy chứng”, ho thở đàm nhiều, chứng mụn nhọt lở ngứa, kinh không đều, các chứng huyết hư ứ trệ.
Thịt kỳ đà hầm lá ngải: kỳ đà chặt khúc 100g, lá ngải tươi 20g, đương quy 30g, xuyên khung 30g, gừng nướng 20g, gia vị vừa đủ hầm ăn. Dùng trị chứng phụ nữ thấp trệ khó thụ thai, có kinh đau bụng, chứng u xơ, phì đại tuyến tiền liệt “bệnh trưng hà báng tích”, các chứng khí huyết ứ trệ, đàm thấp.
Thịt kỳ đà cuốn lá xương sông: thịt kỳ đà băm tẩm gia vị, cuốn lá xương sông, gia vị nướng ăn. Dùng trị chứng huyết ứ nhức mỏi, có kinh đau bụng khó thụ thai, ho thở nhiều đàm, lở ngứa chảy nước lâu lành, các chứng liên quan thấp trệ huyết ứ.
Cháo kỳ đà đậu xanh: thịt xương kỳ đà tẩm hành, tiêu hầm nhừ, sau cho gạo, đậu xanh nấu cháo, khi ăn cho gừng, hành, ngò gia vị ăn. Dùng trị chứng hư nhược trẻ em còi, người lớn khó lên cân, gân cơ yếu, ho thở, da sần ngứa gãi, phù thũng.
Kỳ đà nấu cao: kỳ đà lấy thịt, xương tẩm gia vị, ngải cứu, lá xương sông, gừng nấu thành cao. Dùng cao kỳ đà ngâm rượu uống hoặc chưng hấp mật ong uống ngày 10g. Tác dụng bổ phế, ích thận khỏe gân xương, trừ thấp trệ, chuyên chữa các bệnh gân xương yếu đau mỏi, phụ nữ hiếm muộn, phế hư ho hen, các chứng đau nhức do huyết ứ, phong thấp.
Mỡ kỳ đà chữa bệnh ngoài da: dùng mỡ kỳ đà bôi ngày vài lần. Chữa các chứng ghẻ lở, mụn nhọt, nhọt dò lâu lành.
Mật kỳ đà pha mật ong chữa hen: 1 chiếc mật kỳ đà pha 300ml mật ong tốt uống trong 10 ngày. Tác dụng chữa hen suyễn do phế quản co thắt.
Mật kỳ đà trị rắn cắn: mật kỳ đà 5-7ml pha nước cốt chanh, mật ong các vị bằng nhau 7ml uống 2-3 lần/ngày.
Mật kỳ đà chữa kinh giản: mật kỳ đà 5ml pha 100ml nước cốt lá xương sông uống. Chữa trẻ em động kinh do can phong đờm trọc.
Lưu ý: dãi kỳ đà rất độc, khi chế biến làm thịt phải cẩn thận rửa sạch nhớt dãi.