Mỹ nhắm vào các công ty châu Á
Với các cuộc đàm phán hạt nhân Iran, cùng với những nỗ lực cải thiện thương mại dầu mỏ của Iran không đi đến đâu, Văn phòng kiểm soát tài sản nước ngoài của Bộ Tài chính Mỹ (OFAC) đã công bố một làn sóng trừng phạt mới đối với các công ty và cá nhân liên quan đến hoạt động buôn bán dầu của Iran. Điều này xảy ra khi Mỹ vẫn đang tranh chấp với Iran thông qua các tòa án Hy Lạp về một chuyến hàng dầu trên tàu chở dầu đã bị trừng phạt vào tháng 2 năm 2022.
Chính phủ Mỹ đã thúc đẩy các lệnh trừng phạt mới nhắm vào các công ty quốc tế đã tạo điều kiện cho Iran xuất khẩu dầu và hóa dầu sang Đông Á, trong dấu hiệu mới nhất tìm cách hồi sinh thỏa thuận hạt nhân Iran năm 2015. Ảnh: @AFP.
Theo thông báo mới nhất, Văn phòng kiểm soát tài sản nước ngoài của Bộ Tài chính Mỹ (OFAC) đã chỉ định thêm nhiều thực thể, cá nhân và tàu thuyền mà họ tin rằng là một phần của mạng lưới quốc tế giúp vận chuyển dầu của Iran đến châu Á.
Mạng lưới quốc tế gồm các cá nhân và thực thể trải dài từ Iran đến Việt Nam và Singapore đã sử dụng mạng lưới các công ty bình phong có trụ sở tại Vùng Vịnh để tạo điều kiện thuận lợi cho việc phân phối và bán hàng trăm triệu đô la dầu mỏ của Iran và các sản phẩm hóa dầu sang Đông Á, đặc biệt là thị trường lớn Trung Quốc.
Iran dựa vào Trung Quốc
Thương mại dầu mỏ là xương sống của nền kinh tế Iran. Trong khi Hoa Kỳ áp đặt lệnh cấm vận thương mại kể từ năm 2018, Iran đang chuyển hướng sang các thị trường phía đông. Do đó, Iran phụ thuộc rất nhiều vào Trung Quốc và các nhà máy lọc dầu của nước này, vốn nhập khẩu một lượng lớn dầu mỏ. Việc buôn bán được thực hiện nhờ sự hiện diện của các công ty vỏ bọc.
Thương mại dầu mỏ là xương sống của nền kinh tế Iran. Ảnh: @AFP.
Cũng vì lẽ đó, Washington ngày càng nhắm mục tiêu vào các công ty Trung Quốc vì xuất khẩu hóa dầu của Iran sang quốc gia tỷ dân này làm triển vọng hồi sinh hiệp ước hạt nhân ngày càng mờ đi. Theo Mỹ, các nhà máy lọc dầu của Trung Quốc trong hai năm qua đã mua một lượng lớn dầu của Iran bất chấp các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với hoạt động xuất khẩu dầu của nước này. Có thể thấy, dầu mỏ là huyết mạch của nền kinh tế Iran và hàng hóa nhập khẩu của Trung Quốc đã giúp Iran tiếp tục phát triển.
Theo cựu quan chức Bộ Tài chính Mỹ Brian O’Toole, sự ủng hộ của Trung Quốc đối với Iran là một “điểm rò rỉ trong chế độ trừng phạt”. Ông tiếp tục: “Thông điệp được gửi tới Bắc Kinh là: Trung Quốc phải ngừng nhập khẩu dầu của Iran cho đến khi Iran đồng ý quay trở lại các điều khoản của thỏa thuận hạt nhân 2015”.
Công ty Trường Phát Lộc bị gọi tên
Trong thông cáo báo chí mới nhất, Hoa Kỳ đã chỉ định 15 cá nhân và tổ chức tham gia vào việc bán và vận chuyển bất hợp pháp xăng dầu, sản phẩm dầu mỏ và các sản phẩm hóa dầu của Iran. Các tổ chức này, có trụ sở tại Iran, Việt Nam, Singapore, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) và Hong Kong, đã hỗ trợ thương mại năng lượng Iran tạo ra doanh thu bất hợp pháp trị giá hàng triệu đô la.
Thông cáo báo chí của Bộ Tài chính Hoa Kỳ còn cho biết, Công ty Cổ phần Thương mại Vận tải biển Trường Phát Lộc nằm trong một mạng lưới các công ty và cá nhân bị chế tài vì đã sử dụng một mạng lưới các công ty bình phong ở Vùng Vịnh để thực hiện việc bán và vận chuyển hàng dầu và các sản phẩm hoá dầu của các công ty Iran sang vùng Đông Á có trị giá lên đến hàng trăm triệu đô la, tạo ra doanh thu bất hợp pháp.
Công ty Cổ phần thương mại Vận tải biển Trường Phát Lộc được thành lập từ năm 2009, do ông Nguyễn Văn Đạt là người sáng lập. Ảnh: @Google.
Thông cáo báo chí của Bộ Ngoại giao Mỹ viết về Trường Phát Lộc: “Công ty Cổ phần Thương mại Vận tải Trường Phát Lộc hoạt động như một công ty quản lý về kỹ thuật và thương mại đối với một tàu chở các sản phẩm dầu của Iran”. Các nhà chức trách Hoa Kỳ cho biết mạng lưới đã thực hiện các giao dịch quan trọng để bán và vận chuyển các sản phẩm dầu mỏ từ Iran, kể từ ít nhất là tháng 11 năm 2018.
Chuỗi lệnh trừng phạt mới được Mỹ khởi động
Các biện pháp trừng phạt mới sẽ bao gồm đóng băng tài sản của các công ty thực thể đến từ Iran, Việt Nam, Singapore, UAE và Hồng Kông. Các biện pháp trừng phạt đóng băng bất kỳ tài sản nào mà các cá nhân hoặc công ty này có trong hệ thống tài chính Hoa Kỳ, cấm người dân Hoa Kỳ giao dịch với họ. Những hành động này đang được thực hiện theo Lệnh hành pháp 13846.
Hay nói chi tiết hơn, tất cả tài sản và lợi ích đối với tài sản của các thực thể này ở Hoa Kỳ hoặc dù thuộc quyền sở hữu hoặc kiểm soát của người Hoa Kỳ cũng phải bị phong tỏa.
Các biện pháp trừng phạt đóng băng bất kỳ tài sản nào mà các cá nhân hoặc công ty này có trong hệ thống tài chính Hoa Kỳ và cấm người dân Hoa Kỳ giao dịch với họ. Ảnh: @AFP.
Ngoài ra, bất kỳ tổ chức nào thuộc sở hữu, trực tiếp hoặc gián tiếp với các công ty này, 50 phần trăm bởi một hoặc nhiều người cũng sẽ bị chặn. Các quy định của OFAC nghiêm cấm tất cả các giao dịch của người Hoa Kỳ hoặc bên trong Hoa Kỳ liên quan đến bất kỳ tài sản hoặc lợi ích nào trong tài sản của những thực thể bị phong tỏa hoặc được chỉ định.
Đồng thời, những người tham gia vào các giao dịch nhất định với các cá nhân và tổ chức được chỉ định ngày hôm nay có thể bị trừng phạt hoặc phải chịu một hành động cưỡng chế.
Hơn nữa, trừ khi áp dụng một ngoại lệ, bất kỳ tổ chức tài chính nước ngoài nào cố ý tạo điều kiện cho một giao dịch quan trọng cho bất kỳ cá nhân hoặc tổ chức nào được chỉ định ngày hôm nay đều có thể phải chịu các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ.
Washington trước đó đã áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với các nhà sản xuất hóa dầu của Iran vào giữa tháng 6, cũng như đối với các công ty môi giới của Trung Quốc và Ấn Độ, gây áp lực gia tăng trong bối cảnh các cuộc đàm phán đang bế tắc về việc khôi phục thỏa thuận năm 2015 nhằm kiềm chế chương trình hạt nhân của Iran.
Các biện pháp trừng phạt của Hoa Kỳ: Thêm nhiều công ty và tàu có liên quan đến hoạt động buôn bán dầu của Iran. Ảnh: @AFP.
Thỏa thuận năm 2015 với các cường quốc trên thế giới, chính thức được gọi là Kế hoạch Hành động Toàn diện Chung hay JCPOA, cho phép Iran được giảm nhẹ các biện pháp trừng phạt để đổi lấy việc kiềm chế chương trình hạt nhân của nước này để đảm bảo rằng, Iran không thể phát triển vũ khí hạt nhân – điều mà họ luôn từ chối mong muốn.
Nếu Mỹ và Iran có thể đồng ý khởi động lại thỏa thuận JCPOA, việc giảm trừng phạt dầu mỏ như một phần của thỏa thuận có thể trả lại tới 1 triệu thùng / ngày cho thị trường toàn cầu chật hẹp vốn có ít lựa chọn về nguồn cung gia tăng trong ngắn hạn. Nhưng Ngoại trưởng Antony Blinken cho biết, Iran đã không thể hiện được cam kết quay trở lại cùng nhau thực hiện đầy đủ thỏa thuận JCPOA.
Ông nói trong một tuyên bố ngày 6/7: “Nếu không có sự thay đổi trong lộ trình từ Iran, chúng tôi sẽ tiếp tục sử dụng các cơ quan trừng phạt của mình để nhắm mục tiêu xuất khẩu xăng dầu, các sản phẩm dầu mỏ và các sản phẩm hóa dầu từ Iran”.
Bắc Kinh kiên quyết từ chối các biện pháp trừng phạt mới của Mỹ đối với các sản phẩm dầu của Iran
Sau động thái này, Bắc Kinh kiên quyết bác bỏ các biện pháp trừng phạt bất hợp pháp, đơn phương của Hoa Kỳ đối với các nước có chủ quyền khác, đồng thời chỉ trích việc Hoa Kỳ đưa vào danh sách đen một mạng lưới các công ty bị cáo buộc làm môi giới bán các sản phẩm dầu và hóa dầu của Iran.
Tuyên bố mạnh mẽ phản đối các biện pháp trừng phạt “bất hợp pháp” và “không chính đáng” của Washington cũng như cái gọi là chiến dịch gây áp lực tối đa nhằm vào Iran. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Zhao Lijian kêu gọi Mỹ từ bỏ “thực thi sai lầm là dùng đến các biện pháp trừng phạt mọi lúc mọi nơi” và thay vào đó nên “đóng góp tích cực” vào các cuộc đàm phán về việc nối lại tuân thủ JCPOA, thường được gọi là thỏa thuận Iran 2015.
Bắc Kinh kiên quyết từ chối các biện pháp trừng phạt mới của Mỹ đối với các sản phẩm dầu của Iran. Ảnh: @AFP.
“Trung Quốc luôn kiên quyết phản đối các biện pháp trừng phạt bất hợp pháp, phi lý và đơn phương và cái gọi là quyền tài phán dài hạn của Mỹ”, Zhao nói trong một cuộc họp báo tại Bắc Kinh.
Ông nói: “Bây giờ là thời điểm để Mỹ đưa ra các quyết định chính trị quan trọng, tích cực đáp ứng các mối quan tâm chính đáng của Iran và hướng tới một sự đồng thuận sớm về các vấn đề còn tồn tại”. Ông nói thêm: “Cộng đồng quốc tế, bao gồm cả Trung Quốc đã tiến hành hợp tác bình thường với Iran trong khuôn khổ luật pháp quốc tế. Điều này là hợp lý và hợp pháp mà không gây tổn hại cho bất kỳ bên thứ ba nào và đáng được tôn trọng và bảo vệ”.
Huỳnh Dũng – TheoSplash247/Reuters/Hellenicshippingnews/Treasury/Al-monitor/Nergynews