Nấm là loại nguyên liệu được nhiều người Việt yêu thích, trong đó được ưa chuộng nhất phải kể đến nấm mối. Loại nấm này còn được mệnh danh là đặc sản của ẩm thực Việt bởi nó có thể chế biến ra rất nhiều món ăn hấp dẫn khiến bất cứ ai từng thử qua cũng phải mê mẩn.
Cứ vào khoảng tháng 5 âm lịch, cả vùng Tây Nguyên và đồng bằng sông Cửu Long lại nô nức bước vào mùa nấm mối. Người dân ở những khu vực này xem nấm mối là “nấm vua” và khẳng định rằng, chẳng có bất cứ loại nấm nào sánh được với hương vị của thứ đặc sản “trời cho” này.
Nấm mối, đặc sản trời ban cho ẩm thực Việt Nam
Nấm mối được tìm thấy nhiều nhất ở các tỉnh như Bến Tre, Tiền Giang, Cần Thơ, Vĩnh Long, Bình Phước, Đồng Nai, Gia Lai, Đắk Lắk,… Loại nấm đặc biệt này là món quà mà thiên nhiên hào phóng ban tặng cho con người.
Nấm mối, đặc sản trời ban cho ẩm thực Việt Nam. Ảnh: Nam Phan
Không giống như các loại phổ biến như nấm rơm, nấm mèo… có thể trồng quanh năm bằng meo nhân tạo, loại nấm mối này chỉ có một mùa duy nhất trong năm và hoàn toàn phụ thuộc vào thiên nhiên chứ không có sự can thiệp nào khác.
Nấm mối này chỉ có một mùa duy nhất trong năm. Ảnh: namxanh
Mỗi năm, nấm mối chỉ rộ vào khoảng 2 – 3 tháng mùa mưa, khoảng từ tháng 6 đến tháng 8. Nấm thường mọc lên từ những ổ mối đất rất to, có hình dáng giống các hốc đất ở những vườn dừa có nhiều tàu dừa mục, hoặc dưới lớp đất bùn bồi lên bờ vừa khô.
Nấm mối hoàn toàn phụ thuộc vào thiên nhiên chứ không có sự can thiệp nào khác. Ảnh: Nam Phan
Nấm mọc lúp xúp như một đội binh, nhỏ thì như ngón tay út, lớn thì bằng ngón cái, có khi nấm mọc kéo dài cả vài mét, có khi gom lại như cái nia tròn. Tai nấm thường có màu nâu sậm, nhưng cũng có loại trắng tinh còn gọi là nấm nếp, chỉ khác màu thôi chứ chúng đều ngon cả.
Nấm mối mọc lúp xúp như một đội binh. Ảnh: Nam Phan
Tuy nhiên, nấm mối cũng là loài khá “đỏng đảnh”, nên có khi chỉ cần trái gió trở trời hoặc gặp một cơn mưa bất chợt là cũng nhất quyết không chịu nhô lên. Đợi đến lúc thời tiết, độ ẩm thích nghi, chúng mới đua nhau xuất hiện.
Nấm mối hiếm có nên giá thành rất cao. Ảnh: Nam Phan
Nấm mối hiếm có nên giá thành rất cao, giá nấm tươi dao động trên thị trường khoảng 800.000-900.000 đồng/kg lúc vào mùa. Thế nhưng cũng ít gia đình nào đem bán mà thường để dành lại thưởng thức, chỉ những ai chịu khó đi tìm thì mới có nhiều để bán.
Một điều đặc biệt nữa là loại nấm này phải nhổ bằng tay hoặc dùng cây để đào chứ tuyệt đối không dùng dao. Ảnh: Nam Phan
Một điều đặc biệt nữa là loại nấm này phải nhổ bằng tay hoặc dùng cây để đào chứ tuyệt đối không dùng dao vì khi có mùi kim loại mối sẽ bỏ đi và nấm sẽ không mọc lại nữa. Bên cạnh đó, nấm mối rất dễ tàn và dễ dập nên đa phần chúng được nhổ vào buổi sáng sớm khi nấm chưa nở.
Nấm mối rất dễ tàn và dễ dập nên đa phần chúng được nhổ vào buổi sáng sớm khi nấm chưa nở. Ảnh: Nam Phan
Trong quá trình đi tìm nấm, có người mũi thính thì chỉ cần ngửi cũng biết nấm mọc ở đâu, thậm chí nắm được số lượng nhiều hay ít. Nhưng nếu không có duyên hoặc mới đi bắt, có trường hợp tìm mãi cũng không gặp vì nấm thường mọc dưới lớp phân đất xốp, bên trên có nhiều lá khô bao phủ.
Nấm mối khi hái về chỉ cần ngâm nước muối và rửa sạch nhẹ nhàngrồi đem đi chế biến thành nhiều món hấp dẫn. Ảnh: thegioioganic
Nấm mối khi hái về chỉ cần ngâm nước muối và rửa sạch nhẹ nhàng, tránh để nấm vỡ hay bị nát, mất chất ngọt, rồi đem đi chế biến dù là nấu xanh, nấu cháo, xào, kho hay nướng, nấm mối đều hấp dẫn thơm ngon không thể nào chê được.
Những món ăn hấp dẫn từ nấm mối
Nấm mối có vị ngọt và dai, nên được chế biến thành nhiều món ăn ngon và mang hương vị đặc trưng của ẩm thực Việt Nam. Trong số đó, được yêu thích nhất phải kể đến những món ăn ngon từ nấm mối này:
Bánh xèo nấm mối
Vào những ngày Tết Đoan Ngọ (mùng 5 tháng 5 âm lịch) thì món bánh xèo nấm mối luôn là món ăn nhất định không thể bỏ lỡ. Muốn tạo nên một chiếc bánh xèo nấm mối ngon thì khâu pha chế rất quan trọng, phải biết pha hỗn hợp bột vừa độ, hài hòa với các thành phần khác như nước cốt dừa, đường, muối, hành, nghệ và đặc biệt là nấm mối.
Bánh xèo nấm mối luôn là món ăn nhất định không thể bỏ lỡ. Ảnh: nambasach
Khi chiên chín, bánh sẽ tỏa mùi thơm và chiếc bánh có màu vàng bắt mắt. Nhưng món ăn này muốn tròn vị thì phải ăn kèm với rau sống tươi ngon cùng chén nước mắm ớt bằm cay tê đầu lưỡi. Đảm bảo các tín đồ ẩm thực sẽ chết mê chết mệt món ăn này.
Đảm bảo các tín đồ ẩm thực sẽ chết mê chết mệt món ăn này. Ảnh: quynhu.joyn
Cháo nấm mối
Một món ăn hấp dẫn từ nấm mối nữa chính là món cháo nấm mối. Bạn có thể nấu cháo nấm kết hợp với các nguyên liệu khác như thịt heo, thị bò, cá, hay phổ biến hơn cả là thịt gà. Cách chế biến món ăn này cũng khá đơn giản nên bạn hoàn toàn có thể tự chế biến ở nhà.
Một món ăn hấp dẫn từ nấm mối nữa chính là món cháo nấm mối. Ảnh: nambasach
Chỉ cần một ít nấm mối, thịt gà cùng với chút hành ngò, tiêu ớt là đã tạo nên một tô cháo tuyệt vời, cực lý tưởng thưởng thức trong thời tiết ẩm ương của những ngày đầu mùa mưa. Vị ngọt thanh của nấm mối kết hợp thịt gà thật khó lòng mà cưỡng lại được.
Bạn có thể nấu cháo nấm kết hợp với các nguyên liệu khác như thịt heo, thị bò, cá, hay phổ biến hơn cả là thịt gà. Ảnh: nhuquynh140
Nấm mối xào
Nấm mối xào là món ăn thanh đạm được ưa dùng trong những bữa cơm của người Việt. Bạn có thể xào nấm mối cùng với các nguyên liệu khác cho món ăn thêm phần hấp dẫn. Và đặc biệt, món ăn này sẽ còn ngon hơn nếu như có chén mắm kho quẹt để chấm và ăn cùng với cơm trắng.
Nấm mối xào là món ăn thanh đạm được ưa dùng trong những bữa cơm của người Việt. Ảnh: fuhafarm
Bên cạnh đó, với dân nhậu thì món nấm mối xào này luôn là món ăn thượng hạng. Nấm chỉ cần đem xào với một ít dầu ăn chứ không cần phải thêm thịt, cá hay nêm nếm nhiều gia vị để có thể giữ nguyên vị ngọt và mùi thơm của nấm.
Bên cạnh đó, với dân nhậu thì món nấm mối xào này luôn là món ăn thượng hạng. Ảnh: cutiela83
Nấm mối kho tộ
Thêm một món ăn hấp dẫn từ nấm mối là món nấm kho tộ. Nấm mối kho rất đơn giản chỉ cần gọt bỏ vết bẩn hay đất và rửa sạch nấm để ráo nước.
Thêm một món ăn hấp dẫn từ nấm mối là món nấm kho tộ. Ảnh: namngonviet
Sau đó bỏ nấm vào nồi và nấu, thêm gia vị để hợp khẩu phần ăn, cho thêm một ít nước vào nấu cùng cho nấm chín và nước cạn dần cho tiếp ít tiêu và tắt bếp. Món này ăn cùng với chén cơm nóng thì quả không còn gì bằng.
Nấm mối nưỡng giấy bạc
Đây cũng là một món ăn được nhiều người yêu thích vì vị ngọt thanh của nấm mối được giữ trọn vẹn trong lớp giấy bạc. Món ăn này có cách chế biến cầu kỳ hơn những món ăn khác.
Đây cũng là một món ăn được nhiều người yêu thích vì vị ngọt thanh của nấm mối được giữ trọn vẹn. Ảnh: greenlife
Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ nguyên liệu, người ta phải cho tất cả vào chảo xào chín, rồi sau đó mới cho hỗn hợp này vào lớp giấy bạc cuộn lại và để vào lò ở nhiệt độ 200 độ C trong vòng 20 phút. Kế đến bạn chỉ cần lấy ra, cho ngò cùng chút tiêu xanh lên trên và thưởng thức thành quả của mình.
Dù cho ngày nay có rất nhiều loại nấm thơm ngon khác nhau, nhưng có lẽ không có loại nào có thể thay thế được nấm mối. Những món ăn từ nấm mối giản dị, mang đậm nét dân dã đồng quê thế nhưng nếu được một lần thưởng thức chắc chắn bạn sẽ không thể nào quên được hương vị ấy.
Minh Nguyên
Theo Báo Thể Thao Việt Nam