Ngũ cốc là một loại thực phẩm quen thuộc với hầu như tất cả mọi người, nhưng ít ai biết ngũ cốc là gì, gồm những loại nào cũng như công dụng thiết thực của chúng. Hãy cùng nhau tìm hiểu trong bài viết sau nhé!
Ngũ cốc là gì?
Ngũ cốc là tên gọi chung của loại thức phẩm được làm từ 5 loại hạt khác nhau được dân gian và Y học hiện đại nghiên cứu và khẳng định mang đến nhiều giá tri dinh dưỡng kể cả người già và trẻ nhỏ. Thông thường ngũ cốc được làm từ 5 loại hạt thông dụng là: mè, gạo nếp, gạo tẻ, lúa mì và các loại đậu.
Hạt mè (vừng)
Trong hạt mè (vừng) có chứa nhiều dưỡng chất như: protein (đạm), lipit (chất béo), gluxit (chất bột đường), calo nhiệt lượng, canxi, photpho, sắt và các vitamin (như B1, B2, niacin…).
Ngoài ra trong hạt mè còn có folic acid, saccharose, pentose, hắc sắc tố… Và đặc biệt là hàm lượng vitamin E rất lớn, đứng hàng đầu trong các thực phẩm (mỗi 100g mè đen chứa tới 5.14mg vitamin E).
Gạo nếp
Gạo nếp là 1 thực phẩm rất giàu dinh dưỡng, trong đó thì nếp cẩm xếp hàng đầ. Đây được xem như 1 siêu thực phẩm xét ở góc độ dinh dưỡng. Trong 1 thìa gạo nếp cẩm chứa 1 lượng đáng kể vitamin E, chất xơ, sắt và chất chống oxy hóa.
Gạo tẻ
Là nguồn cung cấp tinh bột dồi dào, chất protein, vitamin (B1, B2, niacin, vitamin E), chất sắt, kẽm và nhiều chất khoáng (Magie, Photpho, Kali, Canxi). Gạo nguyên cám hay gạo lứt sẽ giữ được những thành phần dinh dưỡng quý giá trong gạo tốt hơn so với gạo trắng.
Dù khá nhiều dinh dưỡng nhưng nó không đủ cho nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể. Khi dùng gạo tẻ bạn nên kết hợp với chế độ dinh dưỡng đa dạng thực phẩm khác.
Lúa mì
Carbonhydrate là thành phần dinh dưỡng chính của lúa mì. Nó cung cấp năng lượng cho cơ thể nhưng có thể ảnh hưởng tăng nồng độ đường trong máu.
Trong lúa mì chứa phần lớn chất xơ không hòa tan (1 số làm thức ăn cho vi khuẩn có lợi trong đường ruột) và ít chất xơ hòa tan. Nó chứa 1 lượng protein vừa phải và các vitamin và khoáng chất: selen, mangan, đồng, photpho, folate.
Các loại đậu
Đậu nành, đậu xanh, đậu đen, đậu đỏ, đậu Hà Lan,… Đây đều là nguồn dinh dưỡng dồi dào và có ích cho con người, kể cả trẻ nhỏ. Cũng vì thế mà nhiều người có chế độ ăn chay trường có thể bổ sung và cân bằng dinh dưỡng cho cơ thể nhờ các thực phẩm chế biến từ các loại đậu.
Ăn các loại đậu nguyên hạt sẽ tốt hơn so với đậu tách vỏ vì thành phần chất xơ và nhiều dưỡng chất khác tồn tại trong vỏ của chúng.
Ngũ cốc chỉ có các loại trên?
Trong cách hiểu của các dân tộc chịu ảnh hưởng từ nền văn hóa Trung Hoa thì khái niệm về ngũ cốc không hoàn toàn giống nhau.
Về sau này, ngũ cốc được hiểu là tất cả các loại cây có hạt dùng làm lương thực (như lúa mì, yến mạch, đại mạch…).
Như vậy, nói là ngũ cốc nhưng thực tế có tới gần 300 loại khác nhau nên không lạ khi nhiều người có nhiều cách liệt kê khác nhau về ngũ cốc.
Ngũ cốc có tác dụng gì?
Không chỉ người bình thường, ngũ cốc thích hợp cho tất cả mọi người, từ vận động viên, trẻ nhỏ và người già, phụ nữ mang thai, những bệnh nhân tiểu đường… Bổ sung 1 đến 2 ly bột ngũ cốc mỗi ngày để thu nạp thêm năng lượng mà không lo tăng cân.
Ít calories, giàu chất xơ và protein
Bột ngũ cốc rất giàu dinh dưỡng nhưng chứa ít calo và chất béo. Vì vậy, những người thừa cân không lo sợ số cân tăng vụt khi uống loại thức uống này. Ngũ cốc rất giàu chất xơ nên dễ tiêu hóa, giảm cholesterol xấu.
Hỗ trợ cân bằng đường huyết
Ngũ cốc chứa rất ít lượng đường nên thích hợp cho người bị bệnh tiểu đường. Hàm lượng chất xơ và carbon hydrat giúp làm chậm lại sự chuyển hóa đường, cân bằng lượng đường trong cơ thể.
Thực phẩm vàng của phụ nữ mang thai và cho con bú
Với phụ nữ mang thai, uống ngũ cốc hàng ngày sẽ giúp cung cấp nguồn dinh dưỡng an toàn và thiết yếu cho mẹ và bé. Hàm lượng sắt, a-xít folic trong ngũ cốc cao, rất có lợi cho phụ nữ mang thai,. Ngoài ra còn giúp tái tạo hồng cầu và giảm khả năng dị tật bẩm sinh cho thai nhi.
Ngũ cốc còn là thực phẩm vàng đối với phụ nữ sau sinh. Thời kỳ cho con bú phụ nữ cần thêm nhiều dưỡng chất để cung cấp cho cơ thể, thêm nguồn sữa mẹ cho bé bú. Uống ngũ cốc là cách nhanh chóng tiện lợi làm dịu cơn đói, giúp lợi sữa.
Chống oxi hóa, có lợi cho tim mạch
Theo các nghiên cứu khoa học cho thấy rằng chất chống oxy hóa có trong bột ngũ cốc là Avenantramides. Chất này tương trợ chống lại một vài gốc tự do từ LDL Cholesterol, giúp đỡ giảm bớt bệnh về tim mạch.
Phòng chống ung thư
Ngũ cốc giúp sản sinh Lignans, chứa phytosterol hỗ trợ phòng ngừa ung thư, đặc biệt là ung thư vú và ruột kết.
Với gần 300 ngũ cốc các loại, sẽ không khó để chọn lựa một trong số đó để đưa chúng vào thực đơn dinh dưỡng cho cả gia đình bạn. Hy vọng bài viết về ngũ cốc là gì, các loại ngũ cốc và công dụng của chúng giúp bạn biết cách sử dụng ngũ cốc một cách thật hiệu quả.