Men gan cao là một tình trạng bệnh lý khá phổ biến hiện nay. Sự tăng giảm men gan ngoài liên quan tới các bệnh lý tại gan còn chịu ảnh hưởng rất nhiều bởi chế độ ăn uống hàng ngày của người bệnh. Vậy người bị men gan cao ăn gì mới tốt? Bài viết dưới đây sẽ giải đáp cho bạn thắc mắc này.
Men gan cao là gì?
Men gan cao là một tình trạng cảnh báo chức năng gan không ổn định, tăng quá trình hủy hoại tế bào gan gây ảnh hưởng nhiều tới sức khỏe và sinh hoạt của người mắc.
Men gan là hệ thống enzym trong gan bao gồm AST (SGOT), ALT (SGPT), ALP và GGT giúp tổng hợp và chuyển hóa chất. Khi hoạt động chức năng của gan bị rối loạn sẽ dẫn đến men gan tăng do hàm lượng enzyme giải phóng vào máu nhiều, điều này có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực tới sức khỏe.
Men gan cao là biểu hiện khi tế bào gan bị tổn thương và bị phá hủy do các tác nhân gây bệnh. Men gan càng cao thì mức độ tổn thương tế bào gan càng nặng. Các chỉ số men gan bình thường là: ALT: 20 – 40 UI/L, AST: 20 – 40 UI/L, ALP: 30 – 110 UI/L, GGT: 20 – 40UI/L. Khi xét nghiệm các chỉ số này tăng cao hơn mức bình thường thì được coi là men gan cao.
Men gan cao thường là hậu quả của tình trạng tế bào gan bị tổn thương do virus, sử dụng bia rượu, ảnh hưởng của thuốc hạ sốt, giảm đau, thuốc hạ mỡ máu,…
Triệu chứng của men gan cao
Khi men gan tăng cao sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực tới cơ thể, thể hiện bằng các triệu chứng điển hình sau:
- Da bị nổi mẩn đỏ và ngứa ở các vùng như cổ tay, đùi, bụng; nặng hơn thì gây ngứa toàn thân.
- Người mệt mỏi, cảm giác chán ăn, buồn nôn và đau bụng, có khi sốt nhẹ.
- Sút cân, tuy nhiên bụng có biểu hiện căng chướng, phình to.
- Vàng da: ban đầu dễ nhận thấy ở các vùng da như lòng bàn tay, bụng, mặt trong cánh tay, mặt trong đùi.
- Màu phân nhạt, nước tiểu có màu đậm như nước chè.
Chế độ ăn có ảnh hưởng tới chỉ số men gan không?
Gan là một cơ quan đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa các chất từ thức ăn mà chúng ta sử dụng thường ngày. Do đó, các loại thức ăn bạn sử dụng hàng ngày có thể ảnh hưởng tới quá trình hoạt động của gan.
Men gan tăng cao là do tế bào gan bị tổn thương, vậy nên nếu thực đơn cho người bị men gan cao gồm các món ăn thanh đạm, dễ tiêu chứa nhiều dinh dưỡng cần thiết cho gan, điều này sẽ giúp tế bào gan được nghỉ ngơi, dinh dưỡng hợp lý giúp tăng khả năng phục hồi, tái sinh, tăng khả năng miễn dịch và thúc đẩy quá trình phục hồi chức năng gan.
Bên cạnh đó, nếu người men gan cao vẫn sử dụng các loại thực phẩm, đồ uống gây hại cho gan, làm tế bào gan càng bị tổn thương, men gan sẽ càng tăng cao, hệ quả là làm trầm trọng hơn tình trạng bệnh có thể gây nguy hiểm tới tính mạng
Người bị men gan cao ăn gì mới tốt?
Có thể bạn chưa biết, một số loại thực phẩm tốt cho gan được xem là bài thuốc tự nhiên và rất hiệu quả đối với người bị men gan cao. Những loại thực phẩm sau thường được các bác sĩ khuyên dùng để đẩy lùi tình trạng men gan cao và bảo vệ chức năng gan.
Thực phẩm giàu axit folic
Axit folic là một dạng vitamin B9 cần thiết cho việc sản xuất, tăng trưởng và chức năng của các tế bào hồng cầu. Thiếu hụt axit folic có thể dẫn đến mức ALT cao hơn bình thường. Vậy nên chế độ ăn cho người men gan cho nên bổ sung các loại thực phẩm có nhiều folate. Bao gồm: Các loại rau có lá, màu xanh đậm như rau bina, cải xoăn và cải bruxen, hạt đậu, đậu phộng, các loại ngũ cốc, gan.
Tăng bổ sung chất đạm
Protein là thành phần cấu tạo chính của tất cả tế bào trong cơ thể, đóng vai trò quan trọng trong quá trình vận chuyển các chất trong máu, cân bằng áp lực keo của dịch thể. Gan chính là cơ quan dự trữ vá sản xuất protein quan trọng của cơ thể. Khi gan bị tổn thương, khả năng sản sản xuất protein bị giảm gây ảnh hưởng tới nhiều hoạt động và khả năng miễn dịch của cơ thể.
Do vậy, chế độ ăn cho người men gan cao cần bổ sung các loại thực phẩm chứa nhiều protein để phục hồi và tăng cường khả năng miễn dịch. Thịt nạc, trứng, sữa, cá, các loại đậu đỗ… là những thực phẩm rất giàu đạm bạn có thể lựa chọn.
Nước trái cây
Trái cây là sản phẩm rất có lợi cho cơ thể với lượng vitamin dồi dào, giúp thanh lọc giải độc gan. Vậy nên, người bị men gan cao nên uống nước hoặc nước trái cây hàng ngày sẽ giúp tăng sức đề kháng, giải độc gan, hạ men gan rất hiệu quả.
Mỗi người nên uống đủ 1,5-2 lít nước bao gồm cả nước trái cây, để thúc đẩy quá trình giải độc gan, hỗ trợ phục hồi chức năng gan.
Trà xanh
Trà xanh là loại thực vật chứa chất chống oxy hóa EGCG dồi dào, hỗ trợ loại bỏ các chất oxy hóa cũng như chất béo tích tụ trong gan từ đó giúp giảm men gan. Thói quen uống trà xanh mỗi ngày sẽ giúp thanh lọc, giải nhiệt, thải độc cho cơ thể.
Thực phẩm giàu Omega-3
Một chế độ ăn giàu axit béo Omega-3 được các chuyên gia khuyến khích sử dụng giúp làm giảm mức men gan. Các nghiên cứu cho thấy các loại cá béo như cá hồi, cá mòi, cá ngừ hỗ trợ ngăn chặn chất béo tích tụ trong gan nhờ vậy giữ cho mức độ enzym của gan ở mức bình thường.
Thực phẩm chứa Vitamin A
Người bị men gan cao nên ăn thực phẩm chứa nhiều vitamin, có tác dụng kích thích gan sản sinh mật nhiều hơn, từ đó giúp tăng quá trình thải độc tại gan.
Vitamin A có nhiều trong cà rốt, bí đỏ, bơ, cá hồi, phô mai, trứng gà, nghệ, bắp cải, tỏi tây… có tác dụng rất tốt trong việc tăng cường miễn dịch, hạn chế tình trạng viêm gan do virus gây ra.
Thực phẩm chứa Vitamin B
Thực phẩm chứa Vitamin B rất cần thiết cho hoạt động của cơ thể nói chung và gan nói riêng, chúng có nhiệm vụ là duy trì sự hoạt động của hệ thống thần kinh, hạn chế nhiễm trùng, đồng thời có chức năng nuôi dưỡng, tái tạo tế bào tế bào gan, hạn chế tình trạng tăng men gan hiệu quả.
- Một số thực phẩm như lạc, đậu, rau xanh, giá đỗ, trái cây…chứa Vitamin B1
- Trứng, sữa tươi chứa Vitamin B2
- Thịt nạc, ớt, cà chua, tỏi, nội tạng động vật chứa nhiều Vitamin B6
Người bị men gan cao kiêng gì?
Bên cạnh những loại thực phẩm người men gan cao nên sử dụng, thì vẫn có những loại đồ ăn và đồ uống nên tránh do có nguy cơ gây độc cho gan, làm tổn thương tế bào gan và tăng men gan.
Đồ uống có cồn
Rượu, bia và những đồ uống có chất kích thích luôn được xem là kẻ thù của gan, đây cũng là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất khiến nhiều người mắc các bệnh lý về gan, gặp phải tình trạng men gan cao.
Sử dụng đồ uống có cồn sẽ khiến gan bị quá tải trong quá trình thanh lọc thải độc, nhất là khi đang gặp tình trạng men gan cao. Đồng thời, sử dụng rượu bia, đồ uống có cồn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh gan khác như xơ gan, gan nhiễm mỡ,…
Đồ cay nóng
Ăn đồ cay nóng, khó tiêu khi men gan cao có thể làm nặng thêm các triệu chứng bệnh hiện có. Không chỉ thế đồ ăn cay nóng làm tăng nguy cơ gây tắc mạnh máu do tích tụ hồng cầu, tăng áp lực tĩnh mạch gan, làm tăng men gan và tăng nguy cơ bị gan nhiễm mỡ.
Đồ ăn nhiều dầu mỡ
Chất béo trong đồ ăn chiên, xào làm cho các tế bào Kupffer tại gan bị kích hoạt gây tổn thương nghiêm trọng tới tế bào gan dẫn tới làm tăng men gan, tăng nguy cơ mắc các bệnh như xơ gan. Bên cạnh đó, ăn nhiều đồ ăn dầu mỡ cũng làm tăng cholesterol máu gây ảnh hưởng tới tuần hoàn và chức năng gan.
Đồ ăn nhiều đường
Đồ ăn và nước uống chứa nhiều đường khiến Triglyceride trong máu tăng lên dẫn tới làm giảm lưu thông máu và tăng độ kết dính, tích tụ tế bào hồng cầu trong vi huyết quản dẫn tới tắn nghẽn mao mạch. Không chỉ thế, khi lượng đường trong máu cao làm giảm hấp thu các chất dinh dưỡng khác cần thiết cho cơ thể.
Một số lưu ý khác khi bị men gan cao
Men gan cao là một tình trạng bênh lý tiềm ẩn nhiều nguy cơ, vì thế bên cạnh các món ăn hạ men gan bạn cần lưu ý một số điều sau:
Đến gặp bác sĩ khi có những biểu hiện men gan cao
Men gan cao có thể là một phản ứng của cơ thể do sử dụng rượu bia, sử dụng thuốc,… nhưng cũng có thể là một triệu chứng của các bệnh lý mãn tính nguy hiểm tại gan. Do đó khi có biểu hiện men gan cao bạn nên đến gặp bác sĩ để được khám, làm các xét nghiệm chức năng gan để biết chính xác tình trạng men gan cao và tìm nguyên nhân. Từ đó bác sĩ sẽ tư vấn các phương pháp điều trị phù hợp và hiệu quả.
Chế độ sinh hoạt và luyện tập
Ngoài xây dựng thực đơn cho người bị men gan cao, bạn cũng cần chú ý sinh hoạt và luyện tập như sau:
-
Thực hiện giảm cân đối với trường hợp béo phì: người béo phì thường có nguy cơ cao men gan tăng. Chính vì thế giảm cân sẽ giúp bảo vệ sức khỏe và kiểm soát men gan tốt hơn.
-
Xây dựng thói quen tập thể dục hàng ngày: việc tập thể dục thường xuyên giúp bỏ vệ sức khỏe, tăng sức đề kháng và hỗ trợ chức năng của gan. Bạn có thể tập luyện các môn thể thao như: đi bộ, đạp xe, tập yoga,… hãy hình thành thói quen tập luyện 20-30 phút mỗi ngày.
-
Làm việc và nghỉ ngơi điều độ, nên ngủ đủ 8 tiếng một ngày, để cơ thể có thời gian nghỉ ngơi và cân bằng.
-
Môi trường sống tốt: môi trường sống và làm việc nên ưu tiên sử dụng các sản phẩm từ thiên nhiên, chứa ít chất độc hại, không sử dụng thuốc lá, đặc biệt là ngồi gần người khác.
- Phần lớn các loại thuốc sẽ được chuyển hóa và có thể thải trừ tại gan, do vậy để ổn định men gan nên sử dụng thuốc theo đúng chỉ định và liều lượng bác sĩ khuyên dùng.
Lời kết:
Chế độ ăn uống tác động rất lớn tới chỉ số men gan của cơ thể, vì vậy người men gan cao hãy ưu tiên sử dụng các loại thực phẩm tốt cho gan, hỗ trợ phục hồi chức năng gan và tránh xa các loại đồ ăn, đồ uống độc với gan. Bên cạnh đó, hãy quan tâm đi khám sớm để biết rõ tình trạng men gan và tìm nguyên nhân gây tăng men gan để có kế hoạch điều trị sớm.
Tài liệu tham khảo:
- https://benhvienthucuc.vn/men-gan-cao-nen-an-gi-va-kieng-an-gi-de-ha-men-gan-nhanh-chong/
- https://remedygrove.com/remedies/Ways-to-Lower-Liver-Enzymes