Nhiều thắc mắc liên quan đến khả năng sinh sản đã được gửi về cho các chuyên gia vô sinh – hiếm muộn của BV ĐK Tâm Anh như: Cân nặng có ảnh hưởng gì đến khả năng sinh sản không? Những công việc đặc thù nào có thể ảnh hưởng đến khả năng có con của người chồng, người vợ? Uống nhiều rượu, bia cà phê có ảnh hưởng đến khả năng sinh sản không? Muốn điều trị vô sinh, hiếm muộn có thể đến những nơi nào? Thời gian điều trị vô sinh hiếm muộn là bao lâu? Nếu thất bại ở lần đầu tiên, có nhiều cơ hội cho các lần tiếp theo không?…
Những tác nhân gây nên tình trạng hiếm muộn ở các cặp vợ chồng ngày nay
Theo các chuyên gia về vô sinh hiếm muộn của BV ĐK Tâm Anh, nhiều cặp vợ chồng chưa biết các yếu tố nguy cơ và các sự thật về khả năng sinh sản. Nhiều cặp vợ chồng vẫn còn trì hoãn điều trị vô sinh hiếm muộn do không biết rằng tuổi tác là một yếu tố chính quyết định cơ hội thành công của họ.
Bên cạnh đó, không ít người gặp khó khăn trong việc thuyết phục người bạn đời cùng đi gặp bác sĩ chuyên khoa vô sinh – hiếm muộn nên việc sinh con càng gặp bế tắc. Chưa kể, nhiều cặp vợ chồng Việt Nam vẫn chưa có thói quen khám sức khỏe tiền hôn nhân để tầm soát hiếm muộn, vô sinh.
Thực tế, các cặp vợ chồng nên có những hiểu biết nhất định về vấn đề vô sinh, hiếm muộn cũng như các yếu tố tác động đến tình trạng này để sớm nhận ra vấn đề ở bản thân. Những yếu tố này bao gồm:
Tuổi tác
Tuổi ảnh hưởng đáng kể đến khả năng có con của người phụ nữ. Nhiều nghiên cứu cho thấy chỉ có 36% phụ nữ ở châu Á biết rằng một phụ nữ độ tuổi 40 sẽ có ít cơ hội có thai hơn so với một phụ nữ độ tuổi 30. Tất cả phụ nữ sinh ra đã có một số lượng trứng giới hạn. Càng lớn tuổi, số lượng và chất lượng trứng càng giảm dần theo thời gian. Cơ hội có thai cao nhất của phụ nữ là trong khoảng 20 tuổi cho đến đầu những năm 30.
Theo thống kê tại các đơn vị thụ tinh trong ống nghiệm trên toàn thế giới, tỷ lệ có thai giảm từ 50% ở phụ nữ dưới 30 tuổi xuống còn 10% ở phụ nữ trên 40 tuổi và dưới 1% phụ nữ trên 45 tuổi, tính theo tất cả nguyên nhân gây hiếm muộn. Khi người phụ nữ khoảng 45 tuổi, họ chỉ còn ít hơn 5% cơ hội thụ thai và hơn 70% sẩy thai ngay cả khi đã thụ thai thành công với trứng của mình.
Riêng với nam giới, tuổi nam giới có thể ảnh hưởng đến khả năng làm cho người phụ nữ có thai và có thể làm tăng nguy cơ biến chứng. Khi người nam lớn tuổi, chất lượng tinh trùng của họ giảm và tinh trùng có tỉ lệ mảnh vỡ di truyền DNA hoặc hư hại DNA cao hơn. Cũng có mối liên quan giữa tuổi nam giới và tần suất con dị tật bẩm sinh và bất thường di truyền.
Nam giới trên 40 tuổi có nguy cơ cao hơn sinh con bất thường di truyền, đây cũng là nguyên nhân khiến người phụ nữ dễ bị sẩy thai. Một số nghiên cứu cho thấy tỉ lệ bệnh tự kỷ và tâm thần phân liệt cao hơn ở những đứa trẻ có cha hơn 40 tuổi. Theo đó, chất lượng tinh trùng của nam giới giảm theo tuổi.
Cân nặng
Theo nghiên cứu của tổ chức Y tế Thế giới WHO, việc thừa cân ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của cả nam và nữ. Nam giới thừa cân có nguy cơ có số lượng tinh trùng thấp và giảm khả năng hoạt động của tinh trùng hoặc bị một số triệu chứng rối loạn cương. Với nữ giới, thừa cân hoặc thiếu cân có thể ảnh hưởng đến khả năng thụ thai và có một đứa con khỏe mạnh. Tuy nhiên, chỉ 30% phụ nữ biết được rằng béo phì có thể làm giảm khả năng sinh sản.
Thuốc lá
Nam giới hút thuốc có thể mất nhiều thời gian hơn để vợ thụ thai so với những người không hút thuốc, và bạn dễ gặp các vấn đề về vô sinh hơn. Thực tế, nguy cơ vô sinh ở những người hút thuốc lá cao hơn gấp hai lần những người không hút thuốc.
Những người nam hút thuốc có số lượng tinh trùng và khả năng di động của tinh trùng thấp hơn, cũng như bất thường hình dạng và chức năng tinh trùng tăng. Nếu bạn hút thuốc, bạn cũng làm cho bạn đời của bạn tiếp xúc với khói thuốc lá và bị các tác hại của việc hút thuốc lá thụ động, điều này cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của người bạn đời.
Với nữ giới, các nghiên cứu cho thấy hút thuốc lá có hại cho buồng trứng, với mức độ phá hủy phụ thuộc vào thời gian hút thuốc. Nicotine và các chất hóa học khác trong thuốc lá ảnh hưởng đến khả năng cơ thể sản xuất estrogen, một hormone kiểm soát rụng trứng, và làm cho trứng dễ bị bất thường di truyền hơn.
Những người nữ hút thuốc lá cần gần gấp hai lần số chu kỳ làm thụ tinh trong ống nghiệm (TTTON) so với những người không hút thuốc. Họ cũng cần liều hormone glycoprotein cao hơn để kích thích buồng trứng, có tỉ lệ làm tổ thấp hơn và thất bại thụ tinh nhiều hơn so với người không hút thuốc. Khả năng sẩy thai cũng tăng.
Rượu bia
Uống rượu đã được chứng minh làm giảm khả năng sinh sản của phụ nữ. Một nghiên cứu được thực hiện tại Đại học Harvard trên những cặp vợ chồng điều trị TTTON cho thấy rằng phụ nữ uống hơn sáu đơn vị rượu một tuần sẽ bị giảm khả năng thụ thai là 18%.
Nam giới uống hơn 2 ly rượu một ngày có thể ảnh hưởng đến nồng độ testosterone, thể tích tinh dịch, số lượng và chất lượng tinh trùng. Một nghiên cứu cho thấy mối liên quan có ý nghĩa giữa uống rượu và thể tích tinh dịch –càng uống nhiều, thể tích tinh dịch càng ít.
Thời điểm
Phụ nữ chỉ có thể thụ thai vào một số ngày nhất định trong tháng. Thời điểm tốt nhất để thụ thai là quanh cửa sổ thụ thai của chu kỳ kinh nguyệt – trong khoảng 6 ngày với ngày cuối cùng là ngày rụng trứng. Tuy nhiên, hãy cố gắng đừng tự tạo căng thẳng cho bản thân bằng cách “lên lịch” quan hệ vào một ngày cụ thể vì việc dự đoán thời điểm rụng trứng là một việc khó khăn.
Các yếu tố khác
Nam giới mặc quần lót chật, tinh hoàn tiếp xúc với nhiệt độ quá nhiều, các chấn thương khi chơi thể thao… có thể gây hiếm muộn, vô sinh. Nữ giới với hội chứng buồng trứng đa nang, lạc nội mạc tử cung có thể gây ra hội chứng tương tự. Ngoài ra, các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs), như chlamydia và lậu, có thể gây nên tình trạng vô sinh, hiếm muộn ở cả nam và nữ giới.
Các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản
Ngày nay, nhiều kỹ thuật hỗ trợ sinh sản được ứng dụng một cách rộng rãi, và tăng khả năng thụ thai. Trong đó bao gồm:
- Thụ tinh nhân tạo (IUI) : phương pháp thực hiện với tinh trùng yếu, bác sĩ sẽ bơm trực tiếp tinh trùng vào buồng tử cung.
-
Bơm tinh trùng vào bào tương noãn (ICSI): tinh trùng được “tóm” lấy và chích thẳng vào trứng, phương pháp này giúp tăng tỉ lệ thành công của thụ tinh trong ống nghiệm.
- Thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) : Phương pháp được thực hiện khi tinh dịch đồ kém, tắc ống dẫn tinh. Tinh trùng và trứng sẽ được làm thụ tinh bên trong ống nghiệm rồi đưa vào buồng tử cung.
-
Phương pháp tiên tiến nhất nuôi trưởng thành trứng trong ống nghiệm (IVM).