Đối với những người bị suy
giảm sức nghe do các nguyên nhân khác nhau thì khát khao được nghe những âm
thanh đời thường cũng như giao tiếp được rất mãnh liệt. Nhiều nghiên cứu cũng
như nhiều biện pháp đã được y học sử dụng, một trong những biện pháp đơn giản
là sử dụng máy trợ thính. Tuy nhiên, trong quá trình sử dụng, đặc biệt đối với
trẻ em, cần chú ý một số vấn đề về bảo quản nhằm duy trì sức nghe ổn định, lâu
dài của máy trợ thính.
Bạn đồng hành
Cháu Nguyễn Thị T. (Hải
Dương) từ khi học lớp 2 đã có biểu hiện nghe kém, lúc đầu thấy trong tai có
tiếng như tiếng còi tàu hỏa ở rất xa, thi thoảng khịt mũi thật mạnh thì tai lại
nghe rất rõ nhưng chỉ được 1 phút. Đến nay, cháu đã học lớp 6, nghe ngày càng
khó hơn, đi khám được chẩn đoán bị điếc tiếp nhận 2 tai độ 3. Điếc tiếp nhận
hay còn gọi là điếc thần kinh thường là điếc vĩnh viễn. Điếc thần kinh với thời
gian thường tiến triển nặng hơn. Cho đến nay, hầu hết các trường hợp bị điếc
loại này chưa có phương pháp nào chữa khỏi để có thể nghe lại như tai bình
thường mà không cần trợ thính. Đối với điếc tiếp nhận thì máy trợ thính được
coi như người bạn đồng hành, bất ly thân trong quá trình học tập, giao tiếp.
Máy trợ thính đeo sau tai là
thiết bị hữu ích giúp trẻ nghe kém tiếp nhận âm thanh và phát triển như trẻ
bình thường.
Máy trợ thính là một thiết bị
điện tử có khả năng xử lý và khuếch đại âm thanh nhằm trợ giúp cho những người
có khó khăn khi nghe, khi giao tiếp. Máy trợ thính được thầy thuốc chỉ định sử
dụng đối với những người suy giảm sức nghe do tổn thương thần kinh ở tần số
trung bình (từ 50dB trở lên do các nguyên nhân khác nhau). Đối với trẻ nhỏ,
nhất là những trẻ có nguy cơ nghe kém bẩm sinh như mẹ mắc Rubella lúc mang
thai, mẹ sử dụng những thuốc gây ngộ độc với tai trong khi mang thai… thì nên
đo thính lực cho trẻ ngay từ lúc mới sinh, khi đó, nếu phát hiện sớm trẻ bị mất
hoặc giảm thính lực, chúng ta sẽ có biện pháp can thiệp kịp thời. Các nghiên
cứu khoa học cho thấy, từ 6 tháng đến 3 tuổi rưỡi là thời điểm “vàng” để trẻ
học nói, phát triển ngôn ngữ. Lúc này, não trẻ phát triển rất mạnh, có khả năng
thu nhận cả triệu thông tin trong mỗi giây. Nếu trẻ được đeo máy trợ thính và
được dạy trong giai đoạn này, khả năng phát triển ngôn ngữ của trẻ rất cao, cơ
hội nói như trẻ bình thường cũng nhiều hơn. Những trường hợp bị giảm thính lực
nhưng đang mắc các bệnh thực thể như viêm tai giữa, chảy mủ tai, nhiễm khuẩn
vùng tai… thì không được chỉ định đeo máy trợ thính.
Bảo quản máy trợ thính có khó
không?
Có 3 kiểu đeo máy chính: máy
trợ thính sau tai, trước tai, trong ống tai. Để có được một chiếc máy trợ thính
phù hợp với mức độ nghe kém của từng người cũng như phù hợp với nhu cầu nghe
thì người bệnh cần có sự hướng dẫn của các chuyên gia thính học. Chất lượng âm
thanh chuẩn của máy trợ thính có thể được duy trì trung bình từ 3 – 5 năm nếu
được bảo quản. Dưới đây là những cách bảo quản máy trợ thính tốt nhất:
Máy trợ thính giúp người suy
giảm sức nghe tiếp nhận âm thanh.
Máy trợ thính giúp người suy giảm sức nghe tiếp nhận âm thanh.
Không để cho máy trợ thính bị
ướt. Nếu máy trợ thính bị ướt, để làm khô máy, cách đơn giản nhất là mở nắp pin
và để chúng tự khô hoặc cũng có thể sử dụng máy sấy tóc nhiệt độ nhẹ, thổi từ
phía trước máy trong khoảng cách từ 40-60cm và sấy từ 5 – 10 phút, cũng có thể
sử dụng máy hút ẩm hay chất hút ẩm để chống ẩm cho máy trợ thính.
Không để máy trợ thính ở nơi
có nhiệt độ cao, nơi có ánh sáng mặt trời chiếu trực tiếp hay những vật dụng
nóng.
Tránh làm rơi máy trợ thính.
Nên đặt gối trên vạt áo hay một chiếc khăn trên bàn trong khi học cách gắn máy
trợ thính vào tai.
Không sử dụng keo xịt tóc,
kem dưỡng tóc hay gel tạo nếp tóc khi đang mang máy trợ thính vì những hóa chất
này có thể làm nghẹt micro, thậm chí phá hủy chất nhựa ở vỏ ngoài máy trợ
thính.
Không dùng cồn hay dung môi
để làm sạch máy trợ thính vì những chất trên cũng có thể làm hỏng vỏ máy trợ
thính mà nên mua chất tẩy rửa chuyên dùng cho máy trợ thính.
Buổi tối, khi tháo máy trợ
thính ra khỏi tai, nên dùng một miếng vải hay khăn giấy mỏng khô lau chùi máy
cẩn thận. Nếu thấy có ráy tai đọng lại ở phía sau máy, cần lấy ngay. Trong hộp
đựng máy luôn có sẵn dụng cụ lau chùi ráy tai như chiếc bàn chải, móc kim loại
hay bàn chải có đầu móc. Cuối cùng, mở hộp pin ra và đặt máy trợ thính vào
trong hộp.
Hầu hết máy trợ thính đều có
công tắc độc lập, nên mở nắp pin để cho không khí vào trong máy làm giảm độ ẩm
ướt khi đeo máy suốt ngày.
Với máy trợ thính đeo sau
tai, núm tai là bộ phận không có mạch điện nên có thể dùng xà bông ít kiềm và
nước để lau chùi. Nếu có nước đọng trong ống tai, lấy bơm tai thổi sạch nước
trước khi gắn trở lại vào máy trợ thính.
Riêng đối với trẻ em dưới 10
tuổi, máy thích hợp nhất cho các em là máy đeo sau tai vì dễ bảo quản với chi
phí phù hợp.
TS. Phạm Bích Đào
Cha mẹ cần làm gì để giúp con
nghe được với máy trợ thính?
Máy trợ thính giúp hỗ trợ cho
việc nghe hàng ngày chứ không thể giúp hồi phục việc nghe trở về như bình
thường với nguyên tắc là khuếch đại âm thanh. Máy trợ thính giúp cải thiện sức
nghe cho trẻ nhưng việc chỉnh âm theo thính lực đồ mới chỉ là bước đầu, còn điều
quan trọng hơn cả là làm sao dạy trẻ hiểu được tất cả những âm thanh tiếp nhận
sau khi đeo máy. Cha mẹ là người cần gần gũi, dạy trẻ tiếp nhận âm thanh bằng
cách nói chuyện nhiều với trẻ, tập cho trẻ làm quen với những tiếng động xung
quanh (tiếng nước chảy, tiếng gà kêu, chim hót…) đồng thời nên khuyến khích,
động viên khi trẻ phản ứng với âm thanh, tiếng động. Quá trình này đòi hỏi sự
nhẫn nại và kiên trì vì đây là giai đoạn đầu tiên trẻ tiếp nhận âm thanh còn
nhiều bỡ ngỡ và điều quan trọng là cha mẹ nên thường xuyên kiểm tra cường độ âm
thanh của máy trợ thính để giúp trẻ có thể nghe được âm thanh cuộc sống một
cách chân thật nhất.