Việt Nam là một trong số các nước có tỷ lệ người sử dụng rượu cao nhất thế giới hiện nay. Bia hay rượu là những loại đồ uống có chứa chất cồn ethanol với những nồng độ khác nhau ví dụ như bia có chứa khoảng 5% cồn, rượu vang chứa khoảng 9 – 16% cồn, rượu mạnh chứa trên 20% cồn. Ethanol chính là thành phần sẽ gây ra các tác hại chính khi chúng ta uống rượu, bia.
1. Rượu đi qua các bộ phận nào và “tàn phá” cơ thể ra sao?
Sau khi đi vào cơ thể từ miệng, rượu sẽ vào đến dạ dày, ruột non, thẩm thấu vào trong hệ tuần hoàn, theo máu đi đến não, thận, phổi và gan. Đây là những bộ phận sẽ bị rượu tàn phá, cụ thể như sau:
- Đối với miệng: rượu sẽ làm kích ứng niêm mạc trong khoang miệng, khi nồng độ cồn cao sẽ làm tăng nguy cơ ung thư miệng và họng.
- Đối với dạ dày: khi vào tới dạ dày, rượu sẽ ngấm qua niêm mạc dạ dày mà không cần tham gia vào quá trình tiêu hóa giống như các loại thức ăn. Nếu uống rượu lúc đói, tức là khi đó trong dạ dày không có thức ăn, rượu sẽ được hấp thu vào trong máu một cách nhanh chóng nhất. Còn khi dạ dày chứa thức ăn, đặc biệt là các loại đồ ăn có chứa hàm lượng protein cao thì tốc độ hấp thu rượu sẽ chậm lại nhưng không phải dừng lại hoàn toàn. Ngoài ra, việc trộn rượu với các loại nước uống có ga sẽ làm tăng tốc độ hấp thu rượu vào trong máu, tình trạng này ngày càng phổ biến, đặc biệt là ở giới trẻ.
Khi uống quá nhiều hoặc uống các loại rượu có nồng độ cồn cao sẽ làm cho nồng độ cồn và dịch vị trong dạ dày tăng cao, gây kích thích niêm mạc dạ dày, lúc này cơ thể sẽ có phản xạ nôn mửa nhằm giảm tình trạng kích ứng. Những ai thường xuyên uống rượu khi đói có thể gây viêm loét, thậm chí gây ra tình trạng chảy máu dạ dày. Khoảng 20% lượng rượu được hấp thu tại dạ dày, 80% còn lại sẽ được hấp thu tại ruột non để đưa vào trong máu.
- Đối với hệ tuần hoàn: rượu thẩm thấu vào trong máu, theo máu đi đến khắp cơ thể gây ra tình trạng giãn mạch máu, tăng lưu lượng máu lên bề mặt da nên những người uống rượu thường hay đỏ mặt, cảm giác ấm áp tạm thời, sau đó cơ thể có thể bị mất nhiệt, hạ huyết áp.
- Đối với não: khi rượu theo máu lên đến não, ngay lập tức nó sẽ gây ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát hành vi và chức năng của cơ thể. Sự thay đổi này phụ thuộc vào nồng độ cồn trong máu, người uống sẽ bị giảm khả năng phán quyết, giảm khả năng khéo léo và đi đến mất kiểm soát hành vi.
- Đối với thận: rượu tác động tới thận giống như một loại thuốc lợi tiểu, vì vậy khi uống rượu bia chúng ta sẽ đi tiểu nhiều hơn dẫn tới tình trạng mất nước và khát. Do đó người uống rượu bia nhiều, người say thường có cảm giác háo nước.
- Đối với phổi: ngoài trạng thái lỏng, rượu còn ở trạng thái khí, khi hít vào trong phổi sẽ nhanh chóng đi vào máu. Đồng thời rượu cũng được đào thải ra ngoài cơ thể qua đường hơi thở, do đó có thể đo nồng độ cồn trong hơi thở để đánh giá lượng cồn trong cơ thể.
- Đối với gan: chỉ có khoảng 5 – 10% lượng rượu đưa vào cơ thể được bài tiết qua phổi (hơi thở), qua thận (nước tiểu), qua da (mồ hôi). 90 – 95% lượng rượu còn lại được chuyển đến gan để xử lý. Tại đây rượu sẽ được oxy hóa thành nước và carbon dioxide. Một lá gan khỏe mạnh chỉ có thể oxy hóa được khoảng 2 đơn vị rượu mỗi ngày. Do đó những ai uống rượu thường xuyên, uống nhiều rượu bia sẽ dẫn tới tình trạng gan nhiễm mỡ do rượu làm cản trợ khả năng chuyển hóa các chất béo của gan. Nếu tình trạng này kéo dài sẽ dẫn tới xơ gan: các tế bào gan bị phá hủy, hóa sẹo, giảm lưu lượng máu tới gan, suy giảm chức năng gan.
Chính vì những tác động xấu của rượu với cơ thể như trên, chúng ta nên hạn chế sử dụng bia rượu, hạn chế càng nhiều thì càng tốt cho sức khỏe của bản thân, tốt cho cả gia đình và xã hội. Tuy nhiên, rất nhiều người cho rằng có những khi không uống rượu bia không được. Vậy uống rượu bia như nào cho đúng cách, để giảm thiểu tác hại đối với cơ thể?
2. Uống rượu đúng cách
Video đề xuất:
Hướng dẫn phát hiện và sơ cứu ngộ độc rượu
- Liều lượng rượu uống hàng ngày: lượng cồn hấp thu được tính toán dựa vào nồng độ cồn của đồ uống và thể tích đồ uống theo công thức sau: Thể tích (ml) x nồng độ (%) x 0,79 (là hệ số quy đổi) sẽ ra số đơn vị rượu. Một đơn vị cồn (rượu) là 10g cồn nguyên chất, tương đương với 3⁄4 lon bia 330ml, tương đương 135ml rượu vang và tương đương 30ml rượu whisky. Khuyến cáo nam không nên uống quá 02 đơn vị cồn mỗi ngày, nữ không nên uống quá 01 đơn vị cồn mỗi ngày.
- Khi uống nên uống từ từ, uống chậm rãi để giảm kích ứng niêm mạc miệng và dạ dày, đồng thời giúp gan có đủ thời gian để oxy hóa rượu từ đó giảm nguy cơ say rượu, ngộ độc rượu.
- Trước khi uống rượu nên uống nước lọc hay nước hoa quả, nước súp, nước canh, ăn đồ ăn đặc biệt là các loại rau xanh để pha loãng nồng độ cồn, giảm kích ứng dạ dày. Khi uống rượu nên ăn các loại đồ ăn có chứa nhiều protein để làm chậm quá trình hấp thu rượu vào trong máu.
- Không nên uống rượu khi đói.
- Không nên uống rượu với các loại đồ uống có ga.
- Không nên uống rượu với aspirin: aspirin là một loại thuốc giảm đau, chống viêm. Người uống rượu có thể bị đau đầu, do đó một số người đã uống aspirin trước khi uống rượu để tăng tửu lượng. Đây là việc làm hết sức nguy hiểm bởi Aspirin có thể gây chảy máu dạ dày khi đói và nó còn làm tăng hấp thu rượu vào trong máu làm cho nồng độ cồn trong máu tăng nhanh. Vì vậy những ai đang phải sử dụng Aspirin thì nên tránh uống rượu bia.
- Không nên uống rượu cùng với caffeine. Do rượu là một chất ức chế làm chậm hoạt động của não và làm suy giảm khả năng giao tiếp, suy nghĩ, đi lại. Trong khi đó caffeine là một chất kích thích làm tăng nhịp tim, tăng huyết áp, nên có một số người đã nghĩ rằng việc sử dụng caffeine khi uống rượu sẽ tỉnh tảo. Tuy nhiên đây là một quan niệm vô cùng sai lầm và cực kỳ nguy hiểm bởi vì caffeine có thể gây nhịp tim đập nhanh và nhịp tim không đều, nó cũng có thể gây nhức đầu, buồn nôn, kích động và các vấn đề về dạ dày, hơi thở bất thường. Khi uống đồng thời cả rượu và caffeine sẽ không có sự trung hòa giữa chất ức chế và chất kích thích, mà ngược lại người uống có thể mắc hội chứng sốc độc tố (Oxic Jock Syndrome) có thể dẫn tới tử vong.
Trong những ngày cuối năm, tất cả mọi người đều đang cố gắng hoàn thành công việc, chuẩn bị đón chào năm mới, những bữa tiệc liên hoan, tất niên, những chén rượu chúc tết khó tránh được. Song mỗi chúng ta cần nhận thức được sự nguy hại của rượu từ đó hạn chế đến mức tối đa và biết cách uống rượu bia đúng để hạn chế các tác hại của rượu đối với sức khỏe.
Khách hàng có thể trực tiếp đến hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc để thăm khám hoặc liên hệ hotline tại đây để được hỗ trợ.
Bài viết tham khảo nguồn: Viện dinh dưỡng Quốc Gia
XEM THÊM:
- Cách tính nồng độ cồn trong máu
- Gan nhiễm mỡ do rượu bia
- Rượu bia tác động thế nào tới lá gan?