Xin chào các em! Hôm nay, Soanvan.me sẽ gửi đến các em bài soạn của một văn bản là câu chuyện cổ tích trong chương trình Ngữ Văn 6 Tập 1 mang tên Thạch Sanh. Hi vọng bài giảng này sẽ giúp các em nắm được nội dung cũng như nghệ thuật của văn bản này để có một bài giảng trên lớp thật hiệu quả nhé!
I. Về thể loại
Văn bản Thạch Sanh thuộc thể loại truyện cổ tích, những đặc điểm chính của thể loại này là:
- Phản ánh cuộc sống hằng ngày của nhân dân ta
- Trong truyện thường kể về những nhân vật như: nhân vật bất hạnh (người mồ côi, người em út, người có hình dạng xấu xí, con riêng,…), nhân vật có tài năng kỳ lạ, nhân vật ngốc nghếch, nhân vật thông minh, nhân vật là động vật,…
- Thường có những yếu tố hoang đường, kỳ ảo, đóng vai trò là cán cân công lý, thể hiện khát vọng công bằng, ước mơ và niềm tin của nhân dân về sự chiến thắng của cái thiện với cái ác, cái tốt với cái xấu.
II. Tóm tắt
Ngày xưa, có hai vợ chồng già, sống hiền lành, nhân hậu mà vẫn chưa có con. Ngọc Hoàng bèn sai Thái tử xuống đầu thai làm con hai vợ chồng già ấy, gọi là Thạch Sanh. Thạch Sanh mồ côi cha mẹ, sống một mình ở dưới gốc đa và được các thiên tướng dạy cho võ nghệ. Lí Thông dụ dỗ Thạch Sanh kết nghĩa anh em với mình. Đúng năm ấy, đến lượt Lí Thông phải nộp mạng cho Chằn Tinh. Hắn đã lừa Thạch Sanh đi thế mạng cho mình, nhưng Thạch Sanh đã giết được Chằn Tinh, một lần nữa, Lí Thông lại lừa Thạch Sanh để cướp công, mang đầu Chằn Tinh nộp cho nhà vua để được lĩnh thưởng và trở thành Quận Công.
Nhà vua có cô công chúa đến tuổi lấy chồng. Trong ngày hội kén chồng, công chúa bị Đại bàng quắp đi. Lý Thông lại nhờ Thạch Sanh đi cứu công chúa, Thạch Sanh xuống hang chiến đấu với Đại Bàng và cứu được công chúa. Nhưng sau khi đưa được công chúa lên khỏi hang, Lí Thông đã lấp cửa hang để giết Thạch Sanh. Chàng cứu được con vua Thủy Tề ở dưới hang và được vua Thủy Tề tặng cây đàn thần.
Từ khi trở về, công chúa không cười không nói. Hồn Chằn Tinh và Đại Bàng trả thù Thạch Sanh, vu oan cho Thạch Sanh khiến chàng bị nhốt vào ngục. Nhờ tiếng đàn thần của chàng đã chữa được bệnh cho công chúa, Thạch Sanh được nhà vua gọi vào cung, chàng kể hết đầu đuôi câu chuyện cho mọi người nghe. Thạch Sanh tha tội cho mẹ con Lí Thông, nhưng trên đường trở về quê, hai mẹ con bị sét đánh chết.
Thái tử của 18 nước chư hầu vì không được vua gả con gái cho nên đã kéo quân sang đánh nước ta. Thạch Sanh mang đàn ra gẩy và đánh bại được đội quân chư hầu, chàng còn tiếp đãi họ ăn cơm đựng trong niêu thần.
III. Hướng dẫn soạn bài
Câu 1:
* Sự ra đời của Thạch Sanh rất khác thường:
- Thạch Sanh ra đời do Ngọc Hoàng sai Thái Tử xuống đầu thai làm con của đôi vợ chồng già
- Bà mẹ mang thai nhiều năm mới sinh ra được Thạch Sanh
- Thạch Sanh được các vị thần xuống dạy cho võ nghệ và các phép thần thông
* Theo em, kể về sự ra đời của Thạch Sanh như vậy cho thấy nhân dân ta rất thông cảm với số phận của chàng. Tuy nhiên, xuất thân không làm chàng mặc cảm, hèn nhát mà đã mang trong mình dòng máu nam nhi của người dũng sĩ. Nghèo khổ nhưng vẫn nghĩa hiệp, lương thiện chính là những gì mà nhân dân muốn gửi gắm vào nhân vật Thạch Sanh
Câu 2:
* Trước khi được kết hôn với công chúa, Thạch Sanh đã phải trải qua những thử thách:
- Đi canh miếu và giết chết chằn tinh
- Xuống hang diệt Đại Bàng cứu công chúa rồi bị Lí Thông lừa nhốt trong hang
- Hồn Chằn tinh và Đại bàng trả thù, vu oan cho Thạch Sanh, khiến chàng bị nhốt vào ngục tù
* Qua những thử thách trên, Thạch Sanh đã bộc lộ những phẩm chất vô cùng tốt đẹp, đó là sự thật thà, chất phác, tốt bụng, vị tha, đặc biệt là sự dũng cảm và tài năng khác người.
Câu 3:
Trong truyện, Thạch Sanh và Lí Thông luôn đối lập nhau về tính cách và hành động, thể hiện ở những chi tiết:
- Về tính cách: Thạch Sanh thật thà, chất phác, vị tha, dũng cảm, còn Lí Thông thì lừa lọc, xảo trá, vụ lợi và vô cùng độc ác
- Về hành động: Thạch Sanh giết Chằn Tinh cứu dân làng, giết Đại Bàng cứu công chúa, còn Lí Thông thì hèn nhát đẩy Thạch Sanh thế mạng cho mình, nhưng khi Thạch Sanh lập được công lớn thì tìm mọi cách cướp công, hãm hại chàng
Có thể nói, đây chính là sự đối lập giữa cái thiện và cái ác, giữa chính nghĩa và gian tà. Sự chiến thắng của Thạch Sanh với Lí Thông là chiến thắng hoàn toàn vẻ vang của cái đẹp, cái thiện với cái ác, cái xấu.
Câu 4:
Ý nghĩa của những chi tiết thần kỳ trong truyện Thạch Sanh:
- Tiếng đàn: chi tiết này đã giúp giải thoát cho Thạch Sanh khỏi cảnh tù tội và chữa được bệnh cho công chúa, đây chính là tiếng đàn tượng trưng cho công lý, cho khát vọng hòa bình. Tất cả chúng ta đều muốn giải quyết chiến tranh bằng hòa bình, bằng lẽ phải của chính nghĩa.
- Niêu cơm đãi quân sĩ 18 nước chư hầu: đây là một chi tiết rất hay, nó thể hiện sự chân tình, mộc mạc của lòng người. Đồng thời, chi tiết này cũng góp phần thể hiện tình người, lòng nhân đạo của Thạch Sanh là không bao giờ vơi cạn
Câu 5:
Cách kết thúc của truyện thể hiện sự công bằng, thể hiện niềm tin, chiến thắng cuối cùng cũng thuộc về cái thiện, còn cái ác, cái xấu thì bị trừng phạt thích đáng.
Cách kết thúc này hoàn toàn là có hậu và rất phổ biến trong truyện cổ tích. Ví dụ như: Tấm Cám, Sọ Dừa, Cây tre trăm đốt, Cây khế,…
4.4/5 – (26 bình chọn)