Tản văn là gì? Tìm hiểu thông tin về đặc điểm, kỹ năng viết tản văn, cách phân biệt tản văn và tùy bút chi tiết sẽ được chia sẻ ngay sau đây.
Văn học dân tộc ta có rất nhiều thể loại văn xuôi hay thơ ca, trữ tình,… khác nhau. Tản văn thuộc một trong những thể loại trong đó và được sử dụng khá phổ biến. Dưới đây là kiến thức về tản văn mà bạn nên biết.
Khái niệm tản văn là gì?
Trong văn học cổ của Trung Quốc tản văn là một thể loại văn xuôi được viết theo phong cách tự do. Chúng dùng để phân biệt nhiều thể loại văn vần và các biền văn. Người ta thường hay gọi là “tạp văn” hơn là gọi “tản văn”.
Tại Việt Nam thì tản văn dùng để chỉ các bài viết thuộc thể loại luận văn ngắn. Chúng chuyên viết về các vấn đề xã hội như văn hóa, chính trị hay lịch sử, … Và thường mang tính luận chiến cao.
Đặc điểm của tản văn là gì?
Tản văn thường mang tính trữ tình cao
Bởi những bài tản văn đều là những cảm nhận của tác giả. Họ mượn lời của ngôn từ để giãi bày hết những tâm tư tình cảm. Vì thế tản văn thường giàu trữ tình và cái tôi của tác giả. Tản văn chính là viết về những gì xảy đến với mình. Với yếu tố chân thực và chân thành được đề cao.
Tuy đề tài về tản văn khá rộng nhưng cần phải bám sát vào con người. Viết về con người với trái tim chân thành. Vì vậy cần đòi hỏi kinh nghiệm cao về nghệ thuật.
Tản văn có chút phóng túng và tự do
Các yếu tố về đề tài hay bố cục, sử dụng nhiều biện pháp nghệ thuật. Tất cả đều rất phóng túng và tự do. Vì thế chúng không theo một nguyên mẫu có sẵn. Tính quy phạm ít hơn hơn và hạn chế bởi tản văn. Lấy cảm nhận và giãi bày của tác giả làm trung tâm.
Sáng tác tản văn là đề tài khá rộng. Chúng bao hàm nhiều lĩnh vực từ lịch sử xã hội địa lý và đến nghệ thuật hay triết học…Tác giả đã vận dụng và đưa vào trong bài viết của mình một cách chân thực nhất và triết lý sâu sắc. vì vậy đã thu hút được nhiều độc giả quan tâm.
Dạng thức của thể loại tả văn khá phức tạp và phong phú. Chúng bao gồm tùy bút hay tốc ký hoặc hồi ký hoặc tiểu phẩm văn… Khuôn khổ của tản bút khá nhỏ và ngắn. Hình thức của chúng cũng rất linh hoạt và mang nhiều đặc điểm với nhiều thể loại khác nhau.
Tản văn mang một kết cấu hết sức tự do
Chúng không giống như những thơ ca có “ khai- thừa- chuyển- hợp” hay kịch có phân hồi. Tản văn không chú trọng vào đó có lúc gần lúc lại xa. Có khi là giao thoa giữa hiện thực và lịch sử hay tự nhiên và xã hội. Chính vì thế mà chúng mang đến cho người đọc những cảm xúc tản mạn và không lẫn lộn.
Tản văn mang ngôn ngữ bóng bẩy và súc tích. Ngôn ngữ của chúng chú trọng trong sáng tự nhiên và tươi mới. Không quá chú trọng vào tình tiết hay đời sống của nhân vật hoặc tình cảm phải dạt dào. Đó là những gì mà tác giả cảm nhận nghe được và thấy được.
Kỹ năng viết tản văn hay và độc nhất
Tản văn là một thể loại không khó nhưng ít người có thể tự viết được một cách nhuần nhuyễn. Quan trọng nhất cần phải tìm hiểu kỹ về đề tài hay quá trình tạo ra sản phẩm mới.
Nhà văn Đỗ Phấn nhận xét rằng tản văn không có quá nhiều về số chữ. Tuy nhiên lại rất tốn chữ bởi mỗi khi viết ra cần phải cân nhắc câu từ thật kỹ. Làm sao có thể truyền tải được ý nghĩa hay thông điệp một cách hiệu quả nhất.
Vì vậy một người viết tản văn cần phải có nhiều kỹ năng cần thiết. Cần phải trau dồi được vốn từ và lối hành văn cần mang đậm phong cách riêng. Có như vậy mới thu hút được độc giả.
Tản văn và tùy bút được phân biệt như thế nào?
Cùng xuất hiện vào thời trung đại và thuộc thể loại văn xuôi tự sự – trữ tình. Chúng đều viết trên những điều có thực. Thế nhưng tản văn và tùy bút cũng có nhiều điểm khác biệt.
Tản văn có đề tài rộng lớn và bao quát hơn thể loại thì phóng túng và tự do. Chúng không hề hư cấu và đề cao tình tiết của cốt truyện. Những thứ từ tiếng đàn hay chuyện ồn ào ngoài kia đều là những chuyện nhỏ nhặt nhất. Thế nhưng vì thế cũng là một cái cớ để tản văn ra đời. Điều cốt lõi ở đây chính là nhà văn đã gửi gắm được cảm xúc của mình mình tới độc giả.
Tùy bút chỉ là một nhánh nhỏ trong đề tài bao la của tản văn. Chúng mang nét phóng túng nhưng lại mang đậm cái tôi của nhà văn. Đòi hỏi tác giả cần phải trải qua một hành trình dài. Thậm chí là gian nan vất vả để có được một tác phẩm tùy bút hay và độc đáo.
Trên đây là tất cả các kiến thức để mọi người đọc là hiểu được tản văn là gì, cách phân biệt đoạn văn với tùy bút. Hi vọng sẽ là tài liệu hữu ích cho bạn đọc trong quá trình học tập.
- Xem thêm: Dấu chấm phẩy là gì? Dấu chấm lửng là gì? Ví dụ minh họa
Thuật Ngữ –