Tuyên Quang là một tỉnh thuộc vùng Tây Bắc Việt Nam; phía Bắc giáp tỉnh Hà Giang, phía Đông Bắc giáp Cao Bằng, phía Đông giáp Bắc Kạn và Thái Nguyên, phía Nam giáp Vĩnh Phúc, phía Tây-Nam giáp Phú Thọ, phía Tây giáp Yên Bái.
Tỉnh Tuyên Quang là một trong những tỉnh nổi bật với truyền thống cách mạng, nơi giao thoa của nhiều nền văn hoá mang đậm sắc thái riêng biệt của các dân tộc vùng cao miền Bắc.
Cách đi du lịch Tuyên Quang
Tuyên Quang cách thành phố Hà Nội khoảng 165km. Từ Hà Nội, bạn có thể bắt xe khách hoặc đi phượt bằng xe máy để đến Tuyên Quang.
Đi ô tô khách:bạn ra bến xe Mỹ Đình hoặc bến Xe Giáp Bát thấy xe nào ghi về Tuyên Quang đi bằng đường cao tốc thì mua vé để lên xe. Một số hãng xe đi Tuyên Quang: Bảo Yến, Hồng Thịnh, Quyết Hương giá vé khoảng 100k/người ( xe chất lượng cao); một số hãng xe khác có giả rẻ hơn như Bảo Nhung, Khôi Thành, Sơn Hưng,… giá vé khoảng 80-90k/người.
Đi bằng xe máy: Cung đường từ Hà Nội lên Tuyên Quang rất dễ đi. Bạn đi đến cầu Thăng Long – Phúc Yên – Việt Trì – Đoan Hùng –Tuyên Quang. Đi xe máy bạn nhớ mang đầy đủ giấy tờ và kiểm tra xe trước khi lên đường nhé.
Các khách sạn tại Tuyên Quang
Điểm lưu trú tại Tuyên Quang khá phổ biến và giá cũng khá mềm. Các bạn có thể lên tới Tuyên Quang và tìm khách sạn hoặc nhà nghỉ ngay trung tâm để book phòng, hoặc tham quan một số khách sạn dưới đây để book phòng trước:
Khách sạn Lavender: Trần Phú – Tân Quang – Tuyên Quang
Khách sạn Hùng Cường: Số 55 Hưng Thành,Tp Tuyên Quang
Khách sạn Mai Sơn: 104 Nguyễn Trãi,Tp Tuyên Quang
Khách sạn Tân Trang: 25 Nguyễn Trãi, phường Tân Quang,Tp Tuyên Quang
Các điểm du lịch tại Tuyên Quang
Khu di tích lịch sử Tân Trào
Từ thành phố Tuyên Quang đi theo đường quốc lộ 2 qua cầu An Hòa tới Sơn Dương đi đến Cầu Trắng , Tân Trào.
Tân Trào là nơi gắn liền với lịch sử hào hùng của những ngày đầu thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, với tên tuổi và sự nghiệp vĩ đại của chủ tịch Hồ Chí Minh và với cuộc kháng chiến trường kỳ của dân tộc suốt 9 năm ròng. Hiện ở Tân Trào có hơn 17 di tích.
Trong đó, có những di tích nổi tiếng:
Lán Nà Lừa, cây đa Tân Trào, Đình Tân Trào, Đình Hồng Thái/đình Kim Trận (thôn Cả, xã Tân Trào, huyện Sơn Dương), Hang Bòng, Ngôi nhà của ông Nguyễn Tiến Sự, Khu di tích nhà ở và hầm an toàn của đồng chí Tôn Đức Thắng (thôn Đồng Ma, xã Trung Yên, huyện Sơn Dương), Nha công an (xã Minh Thanh, huyện Sơn Dương), Kim Quan – Hầm an toàn của Trung ương Đảng, Chính phủ (thôn Khuôn Điền, xã Kim Quan, huyện Yên Sơn), Kim Quan nằm trong khu rừng Nà Lơi và Vực Nhù…
Thác Mơ (thị trấn Nà Hang, huyện Nà Hang, tỉnh Tuyên Quang)
Thác Mơ đẹp như chốn tiên cảnh với dòng thác đổ ào ào, mát lạnh. Để đến được thác, du khách sẽ lên một con xuồng nhỏ qua những đoạn mây núi lượn quanh sẽ thấy thác hiện ra như một khối bạc khổng lồ.
Từ dưới nhìn lên, bạn có cảm tưởng thác như một chiếc thang mây bắc đến tận trời với từng tầng thác khi thì dữ dội, lúc lại dịu êm khiến cảnh quan nơi đây không khác gì chốn bồng lai. Vì vậy, không khó hiểu khi đây là điểm du lịch thu hút đông đảo du khách ở Tuyên Quang.
Suối khoáng Mỹ Lâm (huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang)
Địa chỉ: Huyện Yên Sơn – Tuyên Quang ( cách thành phố Tuyên Quang 13km)
Cách đi: Từ thành phố Tuyên Quang đi về phía Đông Nam 13 km thì bạn sẽ bắt gặp khu nghỉ dưỡng Mỹ Lâm
Suối khoáng Mỹ Lâm nằm trong khu nghĩ dưỡng rất yên tĩnh và thơ mộng. Nước khoáng nơi đây có tác dụng điều trị bệnh rất tốt bởi hàm lượng Sulfuahydro khá cao (5 mg/lít). Trong đó khoáng hoá đạt 1,15-0,25 mg/lít. Nhiệt độ trung bình của nước khoảng 68 độ C. Hiện tại, khu nghỉ dưỡng còn kết hợp cả dịch vụ tắm bùn để đáp ứng đủ nhu cầu nghỉ dưỡng, điều trị bệnh của du khách.
Khu du lịch sinh thái Na Hang (huyện Na Hang, tỉnh Tuyên Quang)
Địa chỉ: Huyện Na Hang – Tuyên Quang ( cách thành phố Tuyên Quang 105km)
Cách đi: Từ thành phố Tuyên Quang bạn đi theo quốc lộ 279, sau đó đi theo tỉnh lộ 190 cứ đi thẳng là tới huyện Na Hang và khu du lịch Na Hang.
Khu du lịch sinh thái Na Hang có tổng diện tích 15.000ha. Trong đó, 8.000ha là diện tích mặt nước trải dài qua 12 xã, thị trấn và vùng lòng hồ thủy điện Tuyên Quang. Na Hang là nơi có hệ sinh thái vô cùng đa dạng với khu rừng nguyên sinh phong phú hệ động, thực vật; các con sông, con suối (sông Gâm, sông Năng); các đỉnh núi cao (Khuổi Tong, Loong Noòng)… Riêng khu bảo tồn đặc dụng có đến hàng nghìn loài động, thực vật quý hiếm với những loài có trong sách đỏ thế giới như voọc mũi hếch.
Đặc biệt, phải kể đến hồ Na Hang, một “Hạ Long giữa đại ngàn”, nơi có 99 ngọn núi quần tụ soi mình dưới làn nước xanh thẳm cùng bầu trời cao trong. Sự kỳ thú của hồ Na Hang còn gắn liền với những thác nước nổi tiếng như Khuổi Sung, Khuổi Nhi, thác Mơ… như những suối tóc trắng của núi rừng xanh thẳm.
Thật thiếu sót khi kể về Nà Hang mà chưa nhắc đến những nếp nhà sàn gỗ, lợp mái cọ cùng nhiều phong tục tập quán đậm bản sắc của đồng bào dân tộc nơi đây.
Đền Cảnh Xanh/ đền Cây Xanh (phường Minh Xuân, thị xã Tuyên Quang)
Đền Cảnh Xanh nằm trong địa thế và có phong thuỷ rất đẹp với lưng tựa núi, sơn thủy uốn khúc tựa thế long hổ ôm quanh. Điều kỳ lạ nhất nơi đây là hàng hàng cây xanh quanh chùa đều um tùm, xanh mởn qua bốn mùa và hiếm khi nào thấy lá vàng rụng vào ban ngày.
Trong đền có những di vật có giá trị như quả chuông đồng cổ, 5 đạo sắc thời Nguyễn và 3 bức đại tự bằng chữ Hán và. Hàng năm, vào các ngày 18 tháng Giêng; ngày 3 tháng Tư; ngày 3 tháng Bảy, ngày 20 tháng Tám; ngày 10 tháng Chạp dân trong vùng đều tổ chức lễ hội và lễ hội nào cũng thu hút đông đảo nhân dân trong vùng lẫn các du khách.
Núi Pắc Tạ (huyện Nà Hang, tỉnh Tuyên Quang)
Núi Pắc Tạ được gọi theo tiếng Tày có nghĩa là “vú của trời” do phỏng theo hình dạng của nó. Đây là ngọn núi cao nhất vùng, quanh năm mây vờn, ẩn hiện mờ ảo như cảnh tiên.
Núi Pắc Tạ được coi là một kiệt tác của bà mẹ thiên nhiên và là niềm tự hào của người dân vùng cao Na Rang.
Chùa Phúc Lâm (thôn Nà Tông, xã Thượng Lâm, huyện Nà Hang)
Chùa Phúc Lâm toạ lạc trên một khu đất cao và bằng phẳng dưới chân núi Chùa. Chùa mang phong cách kiến trúc và nghệ thuật từ thời Trần thế kỷ XIII – XIV.
Chùa hiện nay được xây theo hình chữ Nhất trên nền chùa cũ, gồm một gian hai chái, mái lợp lá cọ. Tượng ở chùa đều được làm bằng gỗ mộc ở tư thế thiền rất có hồn được cho là có niên đại khoảng thế kỷ XIV.
Đền Cấm
Đền Cấm thâm nghiêm và linh thiêng giữa cảnh sơn thủy hữu tình ở lưng chừng núi Cấm. Đền thờ Thánh Mẫu thượng ngàn. Trong đền có một cái giếng không bao giờ cạn nước gọi là giếng Cô. Tương truyền, ai đã từng uống nước giếng nơi đây đều trở nên mạnh khoẻ. Trước án thờ, có hai bức tượng là Khuyến thiện và Trừ ác như một cách để răn dạy người đời.
Động Tiên (thuộc xã Yên Phú, huyện Hàm Yên)
Ðộng Tiên nằm ở lưng núi Chân Quỳ, một thắng cảnh tuyệt mỹ trong cụm ba núi châu đầu: Chân Quỳ, Bạch Mã và núi Tọa. Động Tiên như một lâu đài nguy nga được tạo tác từ bàn tay của tạo hoá. Trong động chia rõ các phân khu: tiền sảnh, trung đường, hậu tẩm. Đặc biệt giật cấp đi sâu xuống mãi. Các khối nhũ hình thành muôn hình vạn trạng đầy kỳ ảo dần hiện ra khi càng đi sâu vào trong động.
Cần nói thêm rằng trong quần thể ba núi châu đầu còn là nhiều động chứa đầy bí ẩn như động Thiên Ðình, hang Thạch Sanh, “Ðộng người xưa”…
Hồ Khởn (xã Thái Sơn, huyện Hàm Yên)
Hiện nay, hồ Khởn là điểm đến rất hấp dẫn với nhiều du khách khi xu hướng ngày càng có nhiều người trở về với thiên nhiên và những khoảng lặng yên tĩnh. Trong tổng diện tích mặt nước hơn 47 ha, hồ có nhiều hòn đảo lớn, nhỏ nằm rải rác biến khung cảnh đẹp nơi đây càng thêm phần tuyệt mỹ. Vào các ngày nghỉ, đây là nơi thích hợp để pinic, cắm trại, câu cá, thăm thú vườn cây trái xum xuê và thưởng thức nhiều đặc sản trong vùng.
Đặc sản Tuyên Quang
Gỏi cá bống sông Lô
Sau thời gian nuôi thả cá từ 1,5-2 năm, người ra sẽ chọn ra những con trên 2kg để làm ra món gỏi đặc sản. Họ đem róc thịt lấy phi lê và ngâm với nước được chắt từ quả tai chua. Đặc biệt nhất, họ tận dụng xương cá, đem băm thật nhỏ và rang vàng. Sau đó, đem xương tán mịn như bột trộn với lạc rang giã mịn. Đây là phần thay thế cho thính rang như cách làm của nhiều địa phương khác.
Gỏi sẽ được dùng cùng các loại rau thơm, lá rừng, sấu, vón vén… Nước chấm là phần không thể thiếu trong món ăn này với gia vị từ muối rang, hành nướng, chanh, tỏi, ớt, tiêu và đặc biệt là phần hạt xẻn/ hạt dổi. Khi ăn được gói những miếng cá trắng, dai trong vài lá rau rừng, chấm miếng nước chấm thơm ngon, đậm đà để cảm nhận hết sự quyện hoà của mọi loại gia vị quả là một cái thú mà ai cũng muốn được trải qua.
Cơm lam
Cơm lam là món ngon phổ biến của nhiều đồng bào dân tộc. Cơm lam ở Tuyên Quang cũng được làm theo cách thông thường chỉ khác chăng, người ta cho thêm ít nước cốt gừng hoặc nước cốt dừa trộn đều trong gạo nếp trước khi cho vào ống tre rỗng loại bánh tẻ để nướng. Khi ăn chỉ việc chấm với ít mè đen rang cũng đủ để thấy sự bình dị của các sản vật dân dã cũng làm nên vị ngon khó sánh.
Thịt trâu gác bếp
Vùng núi Tuyên Quang có loại thịt trâu sạch và ngọt khó nơi nào sánh bằng. Chính vì vậy, thịt trâu gác bếp ở đây cũng thuộc vào loại hảo hạng. Sau những dịp lễ, tết, người ta dành lại ít miếng thịt trâu đã mổ đem dần đến mềm và ướp với các gia vị như gừng, sả, tỏi, ớt,… rồi đem treo trên gác bếp cho khô dần hoặc chọn cách sấy nếu muốn dùng ngay.
Xé một miếng thịt trâu gác bếp, chấm với ít mù tạt và nhâm nhi chén rượu ngô Na Hang thật là một thú vui của người sành ăn.
Thịt lợn đen
Lợn đen được chăn thả tự nhiên theo cách truyền thống của đồng bào dân tộc, có trọng lượng từ 40 – 55kg. Sở dĩ thịt lợn đen nức tiếng đến vậy bởi thịt rất săn và thơm. Khi chế biến thịt hầu như không có nước và da lại giòn sật. Sau khi chọn mua thịt về, người ta có thể chế biến thành nhiều món ngon mang đậm tính độc đáo của ẩm thực đồng bào Tày như: lợn nướng riềng mẻ, lợn nướng ngũ vị, lợn xào lăn…
Thịt lợn muối chua
Cũng là thịt lợn đen, người ta mua về đem ướp với các loại lá rừng đã phơi khô và giã nhỏ như lá nếp, lá quế, lá giềng, muối, rượu nếp cái… Sau đó, họ dùng một chiếc chum lớn xếp đều một lớp thịt, một lớp gạo rang cho đến hết. Sau khi đậy nắp kín, ủ trong khoảng 2 tuần, thịt sẽ được lấy ra dùng. Nếu để càng lâu, thịt càng săn, có độ giòn của mỡ và độ sần sật của da. Ai đó chỉ cần một lần nếm thử món ngon này với ít lá lốt đều không thể quên được vị đậm đà chất ngất của nó.
Mắm cá ruộng Chiêm Hoá
Từ bao đời nay, mắm cá ruộng Chiêm Hoá đã nổi tiếng vượt xa ranh giới của nơi nó bắt nguồn. Phải mất khá nhiều công phu để có được một mẻ mắm cá ruộng ngon. Sau 3 tháng nuôi cá ở ruộng và 10 tháng ròng ủ cá lên men, người ta mới có thể tận hưởng được thành quả từ một hũ mắm cá ruộng đặc biệt này. Người ra dùng món mắm này để chấm với thịt luộc, ăn kèm rau sống, xào với trái om hoặc có thể dùng để giải rượu cũng rất tốt.
Bánh gai Chiêm Hóa
Trong một chiếc bánh gai thơm ngon khó quên của Chiêm Hoá cần có đủ các thành phần nguyên liệu: gạo nếp, lá gai, đỗ xanh, cơm dừa nạo, mứt bí, hạt sen, dầu chuối và mỡ lợn. Để làm ra bánh gai thơm dẻo, người ta phải chọn loại nếp cái hoa vàng, ngâm qua đêm và xay thành bột. Lá gai bánh tẻ đem về tướt gân, luộc nhừ và xay nhuyễn thành bột trộn với mật mía, bột nếp để làm vỏ bánh. Đỗ xanh được đồ chín, đánh tơi và trộn đều với các nguyên liệu còn lại làm nhân. Chỉ cần gói bánh trong lá chuối và đem luộc là sẽ có được một mẻ bánh gai đặc sản khó quên.
Măng lưỡi lợn
Măng lưỡi lợn là một loại măng rất đặc biệt của riêng vùng đất Tuyên Quang. Nó có sớ thịt dày, đặc, chắc và nhuyễn rất hoàn hảo.
Măng có thể được phơi khô để làm món măng hầm giò trong các dịp tết hoặc hầm với thịt vịt, thịt à, sườn non, cá hay đơn giản chỉ là xáo măng.
Bánh nếp nhân trứng kiến
Bánh trứng kiến được làm từ trứng kiến và gạo nếp. Trứng kiến sau khi lấy về từ các ngọn cây trong rừng sẽ được xào với ít gia vị và thì là hoặc hành lá để làm nhân cho vỏ bánh bằng gạo nếp xay thành bột. Đây là món lạ nhưng chỉ cần thử và quen dần sẽ sinh nghiện lúc nào chẳng hay bởi bị beo béo đặc trưng từ trứng kiến quyện trong nếp dẻo thơm là sự kết hợp vô cùng trọn vẹn của món ăn này.
Vịt bầu Minh Hương
Vịt bầu hay vịt suối có thể chế biến thành món luộc, quay, hấp hoặc om với sấu thì không gì sánh bằng. Nhiều người cho rằng chính vì vịt Minh Hương được nuôi ở con suối bắt nguồn từ Cham Chu nên mới cho thứ thịt thơm ngon đến vậy. Với nhiều du khách, đến Tuyên Quang chưa từng thưởng thức món ngon với vịt bầu Minh Hương thì thật uổng phí một chuyến đi.
Bánh cuốn Tuyên Quang
Bánh cuốn Tuyên Quang cũng giống những loại bánh cuốn khác nhưng khác là bột gạo phải được trộn từ ba loại gạo khác nhau. Khi ăn người ta mới bắt đầu tráng bánh. Và nhân có thể từ nhiều nguyên liệu khác nhau tuỳ theo “bí quyết nhà nghề”. Nước chấm bánh cuốn Tuyên Quang được hầm từ xương heo và đạt được độ sánh nhất định để khi chi cần nếm phải đã cảm giác được vị ngọt đậm ngay ở đầu lưỡi.
Rượu ngô Na Hang
Lạ rằng khi nhấp chén rượu ngô Na Hang người ta không thấy nóng ran như nhiều loại rượu khác mà lại cảm giác vị mát lan toả, rượu uống say nhưng không bao giờ khiến người ta bị nhức đầu.
Bí quyết cho loại rượu độc nhất này chính là được lên men từ lá rừng và pha chế với 20 loại thảo dược quý với tác dụng bồi bổ cơ thể và điều trị một số căn bệnh về xương khớp…