–
Chủ nhật, 04/02/2018 07:26 (GMT+7)
Nhiều người Châu Âu qua Việt Nam, Trung Quốc, Hàn Quốc, Triều Tiên đã thử nếm thịt chó và khen ngon, thơm. Một vị giáo sư Pháp đã tâm sự: “Tôi nếm thịt chó, thịt rắn ở Hà Nội, rất ngon”. Ðó là dịp để họ tìm hiểu ẩm thực và văn hóa bản xứ. Ðể hiểu và hòa nhập, họ nếm thử các món ăn địa phương. Ẩm thực cũng là văn hóa.
Nhiều nơi ở Châu Âu có nghĩa trang chó rất sang trọng như một công viên đầy hoa và rợp bóng cây.
Thời xa xưa, người Châu Âu cũng ăn thịt chó. Do sự sinh tồn, con người cũng chỉ là một động vật cao cấp, nên chuyện ăn thịt các loại động vật để sống là lẽ tất yếu, là ý thức bẩm sinh của một động vật. Trong tiếng Pháp, từ “ ý thức” nói lóng nghĩa đen đồng nghĩa với “dạ dày ”.
Văn hào O.Balzac từng viết: Khi một cha cố toan giảng đạo đức cho một đứa trẻ trót ăn cắp đang run cập cập vì đói rét, đã được một người khuyên: “Thưa ngài, trước khi giảng về đạo đức, hãy cho nó ăn để đỡ đói và rét đã ”.
Dạ dày một phần quyết định ý thức. Bị đói triền miên, để sinh tồn, thì động vật nào cũng phải đi tìm thức ăn. Nên không thể lấy chuyện ăn thịt chó để đánh giá đạo đức con người. Những người ăn chay, theo đạo Phật sống trong chùa bị cấm ăn tất cả các loại thịt. Giết động vật thuộc một trong điều cấm kị của Phật.
Nghĩa địa chó nổi tiếng ở Assnière sur Seine (ngoại ô Paris).
Ở Trung Hoa địa lục, tại làng Yulin, còn giữ phong tục lễ hội thịt chó vào ngày 21 tháng sáu hàng năm. Ngày lễ, hàng ngàn con chó bị đem ra nướng. Do nhiều hội đoàn bảo vệ động vật phản ứng, việc giết chó công khai giữa thanh thiên bạch nhật đã hạn chế ở mức tối đa.
Người châu Âu ngày nay thường hay chê người châu Á về việc ăn thịt chó – loài động vật mà họ nâng niu thuần dưỡng trong nhiều việc có ích. Thỉnh thoảng vài hội bảo vệ động vật lên án việc nhốt giam giết thịt chó và treo đầu chó giữa chợ ở các nước này. Thịt chó là thức ăn có mặt ở nhiều nước châu Á, như Indonesia, Hàn Quốc, Triều Tiên, Trung Quốc. Một số nước châu Phi, chó không nuôi mà thả rông, giết – bán thịt ở giữa đường, giữa chợ.
Các nước đạo Hồi không ăn thịt lợn. Ở Ấn Độ thờ bò, không ăn thịt bò. Không thể quy đồng những ai ăn thịt, hay ăn thịt lợn hay bò là vô đạo đức. Tất cả là thói quen và sở thích của từng dân tộc.
Thời La Mã, nền văn minh Aztèque và nhiều nơi, đã ăn thịt chó. Al-Mugaddasi – nhà địa lý sinh 945 trước Công nguyên ở Jerusalem (Israel) từng đi nhiều nơi, là người đầu tiên miêu tả ăn thịt chó ở Thổ Nhĩ Kỳ. Châu Âu đầu thế kỷ 20 vẫn rải rác nhiều nơi ăn thịt chó, trong đó có Pháp. Hai cuộc đại chiến thế giới tràn lan ở Châu Âu, nạn đói xảy ra, thiếu thực phẩm, thịt chó không hề bị chê. Chiến tranh Pháp – Phổ (1870), ở Paris còn nhiều cửa hàng thịt chó, chợ chó ở phố Saint Honoré được ghi chép lại trong lưu trữ lịch sử Paris.
Trong ngôn ngữ Pháp có từ cynophagie để chỉ ăn thịt chó. Đầu thế kỷ 20, nước Pháp khủng hoảng kinh tế vì đại chiến thế giới lần thứ nhất. Thịt chó giai đoạn này chỉ bán ở Pháp, Hà Lan. Gần đây, làn sóng di cư của người Á trong đó có Trung Quốc, Việt Nam càng ngày càng đông. Tại Đức, năm 2004, một dự án xin phép mở cửa hàng bán thịt chó ở Hamburg không được chấp nhận, vì sự phản đối mạnh của những hội đoàn bảo vệ động vật. Ở Áo, có dự án cửa hàng thịt chó trên mạng, may thay đó chỉ là dự án nghệ thuật.
Ðại chiến thế giới thứ nhất, lính hy sinh trên mặt trận được chở về, nhà thờ nổi tiếng Guillaume Apollinaire (1880-1918) trong bài “Nhà táng” đã có câu thơ: “Nhiều đứa vào quán rượu/ Vài đứa bỏ chúng tôi/ Ðến cửa hàng thịt chó/ Mua cơm tối để ăn”. Bài thơ là bằng chứng: Thịt chó là một trong những món ăn tiêu thụ đầu thế kỷ 20 ở Paris. Nhà văn Victor Hugo đã kể trong tiểu thuyết của ông: “Dân Paris ăn tất cả mọi thứ vào năm 1870, khi Paris bị quân đội Ðức vây, mèo chó, và tất cả đều chui vào dạ dày như trên con tàu cứu thế Noé ngày xưa ”.
Tại thuộc địa Pháp ở hải ngoại, thịt chó cũng là một món ăn đến giữa thế kỷ 20, vì Ðông Dương còn là của Pháp tới năm 1954. Việt Nam là xứ ăn thịt chó. Một số nhà văn thời thuộc địa Pháp trở về đã tả món ăn thịt chó. Không ít người muốn nếm thử để biết vị thịt chó ra sao ở thuộc địa. Chính quyền thuộc địa không hề cấm ăn thịt chó. Taihiti thuộc Pháp, thịt chó được coi là món ăn quý, ngon nên còn dùng để cúng tế Thượng Ðế. Các buổi tế lễ, chó bị giết hàng loạt, các vị linh mục đã chén thịt chó thoải mái và còn đem phần về cho gia đình. Ở đó, những người bán hàng rong thịt chó khắp nơi cho đến 1959 mới bị cấm.
Thực ra, trào lưu yêu chó chỉ xuất hiện khi đời sống đầy đủ ở Châu Âu vào giữa thế kỷ 20. Theo thống kê, trên thế giới số chó và số người là tương đương. Vì ngoài chó cảnh, chó dẫn người mù, chó bảo vệ nhà, chó nuôi để tìm thủ phạm buôn ma túy, vũ khí… chó còn nuôi dưỡng nhiều nơi để sinh sản đem bán, chưa kể đàn chó hoang dại ở nhiều nước.
Nước Pháp có Hội Bảo vệ quyền động vật do cựu minh tinh màn bạc Brigitte Bardot (sinh năm 1934) làm Chủ tịch, đã từng chi cả triệu euros để thiến các chó hoang chạy rông ở Rumanie và một số nước. Thiến để chúng không sinh đẻ tự do, kiểm soát số lượng thì mới nuôi dạy tốt được.
Từ giã sự nghiệp khi 40 tuổi lúc nhan sắc và danh tiếng vẫn nổi như cồn, BB tên tắt gọi thân mật của cựu minh tinh Brigitte Bardot – giai nhân sinh trưởng trong một gia đình giàu có ở Paris đã về ở ẩn tại La Madrague, thuộc Saint Tropez, một dinh thự có hồ bơi, cây và hoa, không gian đẹp, mua từ năm 1958. Đây cũng là “vương quốc chó mèo” của người phụ nữ nhân hậu này. Cùng người chồng thứ tư, bà vẫn sống với trái tim nhân hậu, chăm lo cho những con chó tại nhà mình và bảo vệ chúng bằng tiếng nói mạnh mẽ, uy tín ở Pháp và Châu Âu.
Nửa thế kỷ nay chó lên ngôi, được chiều chuộng ở Châu Âu. Hầu hết các cửa hàng, siêu thị đều bán thức ăn dành riêng cho chó. Có cả những cửa hàng bán đồ quần áo, mỹ phẩm, trang sức, chuyên “ thẩm mỹ viện ” cho chó. Chó được cắt, chải đầu, uốn sấy lông, cắt móng cầu kỳ như người.
Chó là bạn trung thành, đồng hành của loài người khắp thế giới. Tuy nhiên trong thành ngữ của Pháp còn có câu: Chó chết vì chủ, nhưng chủ không chết vì chó. Chuyện chó hy sinh vì chủ thì rất nhiều, ít khi thấy chủ chết vì chó. Xã hội càng tân tiến, con người càng cô đơn. Chó trở thành người bạn chia sẻ cô đơn với người. Ngay kẻ ăn mày, lang thang ngoài phố cũng có chó theo cùng chờ bố thí. Con chó ngây thơ xoe tròn mắt nằm ngoan ngoãn bên chủ. Chủ đói nghèo ăn xin cũng chia sẻ miếng ăn cùng chó.
Nữ ca sĩ Dalida nổi tiếng với bài hát “ Để sống không cô đơn ”, với ca từ: Người ta sống với chó và ảo tưởng, nhớ kỷ niệm xưa… để khỏi cô đơn, để trôi đi mùa Xuân, mùa Hạ, mùa Thu và mùa Đông… lạnh lẽo.
Hiện nay ở Pháp có những cửa hàng được đặt tên rất lạ: “Chó hút thuốc ”, “Chó trên trăng ”. Việt Nam có thành ngữ “ Nhục như chó”, vì chó có thói quen bẩm sinh là ăn đồ thải của con người. Nhưng chú chó Laika (Nga) lại đi vào lịch sử và được vinh danh trong lịch sử hàng không vũ trụ, và trong sách học. Laika – con chó đầu tiên thay người lên vũ trụ. Nhờ Laika và sự dũng cảm cùng trí thông minh của các nhà vũ trụ học, ngày nay chúng ta có kết nối mạng trên thế giới, thông tin truyền đi nhanh chóng.
Ca dao Việt Nam có câu: “Sống trên đời phải ăn miếng dồi chó/ Chết xuống âm phủ, biết có hay không?” Thịt chó là một trong những món ăn khoái khẩu của người miền Bắc. Người Nam thường giễu người Bắc di cư “Bắc kỳ ăn thịt chó ”.
Ở Châu Âu, chó được âu yếm và chiều chuộng, có khách sạn dành riêng và những nghĩa trang, ngôi mộ đẹp đẽ, xinh xắn thể hiện tình nghĩa của chủ nhân khi coi chó là thành viên trong gia đình, người bạn. Một tỉ phú Mỹ trước lúc ra đi, đã viết di chúc để lại 1 triệu USD cho con chó cưng, và ai chăm sóc nó tận tình sẽ được hưởng lúc nó chết. Trông chó, khách sạn chó là một nghề kiếm sống không lạ ở Châu Âu hiện nay, khi chủ đi xa buộc phải để cún cưng ở lại.
Người yêu chó cũng gặp nhiều trở ngại khi du lịch. Mỗi con chó phải có hộ chiếu và giấy khám sức khỏe, dùng vé riêng khi lên máy bay, qua biên giới. Nhiều khách sạn và quán ăn không chấp nhận chó. Chủ chó thường phải chọn giải pháp camping, đóng lều, cũng là để chó có chỗ chạy tung tăng. Yêu chó, nếu không có sổ y bạ tiêm chủng thì hãy cẩn thận, lơ mơ là phải đền bù khi chó vô tình cắn hay cào người lạ.
Ở Châu Âu, một số người Việt nuôi chó để giữ nhà. Có con chó khôn trung thành yêu chủ đến mức không bao giờ sủa và cắn người Việt, nó lại cứ nhắm người Tây mũi lõ sủa nhức tai, hoặc cắn làm chủ bị rắc rối với pháp luật. Sau mới biết chó quen mùi nước mắm. Chó rất thính hơi. Người Việt bao giờ nấu ăn cũng dùng nước mắm. Dù sạch đến đâu, chó đều ngửi ra giày dép để cửa đều bị ám chút chút mùi nước mắm. Sau chủ thề không nuôi chó, vì quá vất vả với kiện tụng.
Tình yêu chó rất đa dạng trên thế giới. Dù ở quan niệm, xã hội, phông văn hóa hay tri thức của chủ nhân đến đâu, thì sự giàu nghèo cũng không phải là nguyên nhân duy nhất quyết định cách đối xử với vật nuôi nói riêng và động vật nói chung. Những người biết yêu quý thiên nhiên và động vật bao giờ cũng là người có tâm hồn, đôn hậu. Đây cũng là bảo chứng của tư tưởng bác ái và nếp sống văn minh.