Bỗng từ trên mây xanh có một tiên ông cưỡi trên lưng con rồng vàng, ngó xuống bảo nhà vua:
– Ta là Long Quân, tổ của nhà ngươi đây. Ta đã sai hịch nữ báo cho người cách 3 năm rồi, mà không tu tỉnh để đến nỗi này. Bây giờ muốn thoát nạn ấy thì phải hô hào cả nước cùng đánh.
Nói rồi biến mất luôn.
Hùng Vương về triều, trước tiên sai Lạc Hầu đem lễ đến nhà ngục mời hịch nữ vào cung để nhà vua tạ lỗi. Vị lạc hầu mở cửa ngục, thì không thấy hịch nữ đâu nữa. Ông đành quay về báo với nhà vua. Vua càng lấy làm lạ, trong lòng lo sợ. Bỗng lính canh vào tâu có hịch nữ đợi ngoài cổng thành, muốn gặp nhà vua. Vua mừng rỡ sai đón vào ngày, xin lỗi. Hịch nữ nói:
– Lần trước ta đến báo cho nhà vua biết có giặc phương xa nhòm ngó. Nếu cứ mải vui chơi mà không phòng bị thì chỉ 3 năm nữa mất nước. Nhà vua bảo ta là nói năng nhảm nhí, bắt giam ta. Nay đúng 3 năm rồi đây, thấy thế nào?
Nhà vua nói:
– Tôi quả không biết Đức Long quân sai ngài đến dạy bảo. Đã thấy lỗi lầm. Xin chỉ cho phép chế thắng giặc Ân.
Hịch nữ nói:
– Thì Long Quân đã bảo rồi, còn hỏi gì nữa.
Hùng Vương tỉnh ngộ, bèn hạ lệnh cho 33 hoàng tử đều phải cầm binh khí ra thẳng trận tiền. Cho ngựa lưu tinh đi thúc giục các tù trưởng đem dân binh đi trợ chiến. Lại sai sứ giả đi rao. Mời người tài ra giúp nước.
Thuở ấy ở làng Gióng, hương Phù Đổng, đất Tiên Du có một người đàn bà dẵm phải vết chân thần linh in trên ruộng cà, thụ thai sinh ra một người con trai. Bà mẹ bận việc đồng áng, đặt con vào chiếc chõng treo trên xà nhà. Suốt ba năm cậu bé chẳng biết nói cười, chẳng biết đi, ăn xong nằm ngủ li bì trên chõng.
Khi nghe thấy tiếng sứ nhà vua rao, cậu bé nhảy xuống đất vươn thành người cao lớn, giục mẹ ra mời sứ vào nhà, cậu ta bảo sứ giả:
– Rèn cho ta ngựa sắt, roi sắt, áo nón để ta ra trận giết giặc.
Sứ đi khỏi, cậu đòi mẹ cho ăn. Cậu ăn khoẻ quá, mỗi bữa bảy nong cơm ba nong cà mới đủ no. Thấy vậy cả làng bảo nhau đem gạo cà đến giúp.
Vua Hùng sai sứ đem đồ sắt đến, cậu cáo từ mẹ và dân làng, nhảy lên ngựa phi thẳng đến chỗ giặc Ân. Người làng đang làm lụng ngoài đồng cũng chạy theo giúp sức. Người thì cầm dây, người thì vác cuốc, vác vồ đập đất, có người cầm cả cần câu chạy theo chân ngựa. Ngựa sắt phun lửa đốt, roi sắt quất xuống đầu giặc tới tấp. Roi sắt gẫy cậu nhổ gốc tre mà vụt, tướng giặc Thạch Linh bị giết, tàn quân Ân chạy đến núi Châu Sơn thì tan rã hết. Cậu bé quay ngựa về núi Sóc Sơn cởi nón áo để lại gốc cây bạch đàn, rồi phi ngựa bay thẳng lên trời.
Vua Hùng biết cậu bé là tướng Nhà Trời, phong là Phù đổng Thiên vương, sai lập miếu thờ trên đỉnh núi Nghĩa Lĩnh. ở Sóc Sơn cũng lập miếu thờ, dân gian gọi ngài là Thánh Gióng.
Tục truyền rằng giống tre đằng ngà xuất tự Làng Cháy, Tiên Du màu vàng óng là do lửa ngựa sắt phun vào.