Vừa qua, tôi bị ngứa ở nhiều vùng da đùi và lưng rất khó chịu, ban đầu tôi tưởng bị dị ứng da, rồi nó chuyển sang như bị ghẻ… Tôi đi khám, thì được chẩn đoán là bị rệp cắn. Không hiểu tại sao nhà cửa sạch sẽ mà tôi lại có rệp, xin bác sĩ cho biết tôi cần phải dùng thuốc như thế nào và làm sao để phòng rệp cho cả nhà? Tôi xin cảm ơn!
Trần Thị Thành (Chương Mỹ – Hà Nội)
Sau nhiều năm lắng dịu, tình trạng nhiễm rệp đã bùng phát trở lại ngay cả ở các quốc gia có nền kinh tế phát triển cao như Bắc Mỹ, châu Âu, châu Úc. Tình trạng dơ bẩn không thu hút rệp mà rệp lại bị hấp dẫn bởi độ ấm của cơ thể và khí CO2 do con người tiết ra qua hơi thở. Rệp thường sống ở những nơi khó bị phát hiện như khe giường, chăn, chiếu, ghế nệm, kẹt ván gỗ, kẹt tủ…
Hiếm khi ta trực tiếp nhìn thấy con rệp cắn, nên rất nhiều người lầm tưởng tổn thương da do bị muỗi, bọ chét hoặc côn trùng khác cắn. Đôi khi người ta cũng nhầm vết cắn của rệp với một số bệnh da phổ biến khác như mày đay, ghẻ ngứa, thủy đậu…
Có thể tự điều trị các vết rệp cắn tại nhà nếu không có bất kỳ dấu hiệu nhiễm trùng hoặc phản ứng gì nghiêm trọng. Rửa tổn thương da bằng nước sạch và xà phòng để làm sạch vết cắn, ngăn ngừa nhiễm khuẩn da và giúp giảm ngứa. Nếu vết cắn ngứa nhiều, không nên gãi hay chà xát mạnh. Có thể dùng một loại kem có corticosteroid loại nhẹ không cần toa bác sĩ, để thoa lên vết cắn. Vết cắn của rệp thường lành tính và có thể biến mất sau 1-2 tuần.
Nên đến bác sĩ da liễu để khám và điều trị khi: có nhiều vết cắn, nổi bóng nước, ngứa nhiều, vết cắn đau, chảy máu, phản ứng dị ứng da nặng: sưng đỏ, đau, phát ban lan rộng… tại đây tùy theo tổn thương, bác sĩ mới có chỉ định cụ thể cho việc dùng thuốc.
Điều quan trọng là cần phải tầm soát rệp để tránh sự lây lan. 50 năm về trước, những loại thuốc trừ sâu như DDT, phosphate hữu cơ, carbamate, hỗn hợp chứa pyrethroid được dùng diệt rệp rất hữu hiệu. Tuy nhiên, do tính độc hại cho người và môi trường nên các hóa chất này đã bị hạn chế sản xuất.
Phòng và diệt rệp: biện pháp đơn giản nhất là giũ sạch giường, chiếu, nệm; gõ mạnh vạt giường xuống sàn để tìm và diệt rệp; lấy que khều bắt rệp ở các khe hở của giường. Sau đó, dùng nước sôi chế vào các khe, kẽ giường hoặc dùng que lửa hơ nóng để đốt chết rệp con và trứng. Giặt giũ quần áo, chăn nệm bằng nước nóng >50oC. Có thể dùng dipterex 2-3% hoặc pyrethrin 0,1-0,2% phun xịt vào những nơi có rệp. Chỉ phun một lần cũng có thể tiêu diệt được rệp nhưng nếu cần có thể thực hiện thêm lần thứ hai, cách lần thứ nhất tối thiểu 2 tuần.