Ví dụ, trà Ô long có thể giúp tăng cường quá trình trao đổi chất, giảm căng thẳng và có thể khiến bạn cảm thấy sảng khoái hơn mỗi ngày.
Bài viết dưới đây sẽ giải thích tất cả những gì bạn cần biết về lợi ích của trà Ô long.
Trà Ô long là gì?
Trà Ô long là một loại trà truyền thống của Trung Quốc, được làm từ lá của cây trà có tên khoa học là Camellia sinensis. Đây cũng là loại cây được dùng để làm trà xanh và trà đen. Tuy nhiên sự khác biệt của trà Ô long là ở việc cách các lá trà được chế biến đặc biệt.
Tất cả các lá trà đều chứa enzym, trong quá trình chế biến trà sẽ xảy ra các các phản ứng hóa học đói với các enzym này. Đây được gọi là quá trình oxy hóa, sẽ biến lá trà từ màu xanh chuyển sang màu đen.
Trà xanh không cần phải để oxy hóa nhiều, nhưng trà đen cần phải được oxy hóa đến khi lá trà chuyển thành màu đen. Còn trà Ô long là loại trà có mức độ oxy hóa ở giữa 2 loại trên, tức là chỉ được oxy hóa một phần. Chính quá trình oxy hóa một phần này làm cho trà Ô long có mùi vị và màu sắc rất riêng biệt, cả từ cánh chè khô đến nước trà sau khi pha.
Trà Ô long sẽ trông như thế này:
Tuy nhiên, màu sắc lá trà có thể sẽ thay đổi tùy thuộc vào các nhãn hiệu trà khác nhau, màu sắc sẽ thay đổi từ màu xanh đến màu nâu tối.
Giá trị dinh dưỡng trong trà Ô long
Cũng giống như trà đen và trà xanh, trà Ô long có chứa rất nhiều vitamin, chất khoáng và chất chống oxy hóa.
Một tách nước trà ủ sẽ chứa khoảng:
- Flo: 5-24% nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị một ngày
- Mangan: 26% nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị một ngày
- Kali: 1% nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị một ngày
- Natri: 1% nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị một ngày
- Magie: 1% nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị một ngày
- Niacin: 1% nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị một ngày
- Caffein 36mg
Một số loại chất chống oxy hóa chủ yếu có trong trà Ô long, được gọi là các polyphenols trà bao gồm theaflavins, thearubigins và EGCG. Những chất này có rất nhiều tác dụng đối với sức khỏe.
Trà Ô long cũng chưa theanine, một loại amino axit có tác dụng thư giãn tinh thần.
Trà Ô long dự phòng bệnh tiểu đường
Các chất chống oxy hóa polyphenols có trong trà được cho là có thể giúp giảm lượng đường huyết và nồng độ insulin. Những chất này còn được cho là có tác dụng tăng tính nhạy cảm với insulin. Có rất nhiều nghiên cứu đã báo cáo lại kết quả về mối liên quan giữa việc thường xuyên uống trà và việc cải thiện kiểm soát đường huyết, cùng với đó là nguy cơ phát triển tiểu đường typ 2 thấp hơn. Tuy nhiên, tác dụng cụ thể của trà Ô long chưa được nghiên cứu đầy đủ như trà xanh hoặc trà đen.
Một nghiên cứu gần đây quan sát những người uống khoảng 720ml trà Ô long một ngày, những người này có nguy cơ phát triển bệnh đái tháo đường typ 2 thấp hơn khoảng 16%.
Một nghiên cứu khác cho thấy, những người bị tiểu đường, uống khoảng 1,5 lít trà Ô long một ngày sẽ có lượng đường huyết thấp hơn khoảng 30% sau 30 ngày trong quá trình nghiên cứu. Tương tự như vậy, uống khoảng 1,0 lít trà Ô long mỗi ngày trong vòng 30 ngày cũng có thể giảm lượng đường huyết trung bình đi khoảng 3,3%.
Mặc dù vậy, không phải tất cả các nghiên cứu đều đồng ý với kết quả này. Có một nghiên cứu chỉ ra rằng những người uống nhiều hơn 480ml trà Ô long một ngày sẽ có nguy cơ bị đái tháo đường cao hơn. Các nhà nghiên cứu cho rằng, việc bị nhiễm thuốc trừ sâu là một trong số các nguyên nhân dẫn đến kết quả tiêu cực này và họ cho rằng, không nên vì kết quả này mà tránh uống trà Ô long.
Trà Ô long cải thiện sức khỏe trái tim
Thường xuyên uống trà có chứa các chất chống oxy hóa cũng có thể cải thiện sức khỏe tim mạch của bạn.
Rất nhiều nghiên cứu theo dõi những người thường xuyên uống trà thấy rằng họ sẽ giảm huyết áp và có lượng mỡ máu thấp hơn, do đó, nguy cơ mắc bệnh tim mạch cũng thấp hơn.
Trong một nghiên cứu gần đây, những người uống nhiều hơn 1, 4 lít trà một ngày sẽ có nguy cơ mắc bệnh tim mạch thấp hơn 51% so với những người không uống trà
Cũng có rất nhiều nghiên cứu nghiên cứu riêng tác dụng của trà Ô long.
Một nghiên cứu trên hơn 76.000 người Nhật Bản thấy rằng, những người uống trên 240 ml trà Ô long một ngày có nguy cơ mắc bệnh tim mạch thấp hơn khoảng 61%. Một nghiên cứu khác tiến hành tại Trung Quốc cho thấy, nguy cơ đột quỵ thấp hơn 39% ở những người uống 480ml trà Ô long một ngày. Ngoài ra, thường xuyên uống 120 ml trà xanh hoặc trà Ô long một ngày có thể làm giảm nguy cơ tăng huyết áp 46%. Tuy nhiên, không phải tất cả các nghiên cứu đều đồng ý với kết luận này.
Một điều nữa nên nhớ là trà Ô long có chứa caffein, và có thể làm tăng nhẹ huyết áp ở một số người. Tác dụng này sẽ nhẹ hơn ở những người thường xuyên tiêu thụ caffein. Tuy nhiên, lượng caffein có trong một ly trà 240 ml chỉ bằng ¼ lượng caffein có trong một ly cà phê có cùng thể tích, do vậy, tác dụng này là rất nhỏ.
Trà Ô long có thể giúp bạn giảm cân
Các nhà khoa học tin rằng, một số loại polyphenol có trong trà Ôlong có thể làm tăng quá trình trao đổi chất và làm giảm lượng chất béo được hấp thu từ thức ăn. Những loại chất chống oxy hóa polyphenol này cũng được cho là có tác dụng kích hoạt các enzym giúp bạn biến các chất béo dự trữ thành năng lượng.
Một nghiên cứu chỉ ra rằng, trà Ô long (pha loãng hoặc trà đặc) có thể giúp người uống đốt cháy nhiều hơn từ 2,9 đến 3,4% tổng lượng calo một ngày. Nguyên nhân có thể một phần là do caffein chứa trong trà, nhưng các polyphenol có trong trà cũng đóng một vai trò nhất định. Để kiểm định giả thuyết này, các nhà nghiên cứu đã so sánh tác dụng của riêng caffein và việc phối hợp caffein với polyphenol trong trà. Cả 2 đều có tác dụng tăng lượng calo được đốt cháy lên khoảng 4.8%, nhưng chỉ có hỗn hợp polyphenol+caffein có tác dụng làm tăng khả năng đối cháy mỡ của người uống. Việc này chứng minh rằng, tác dụng đốt cháy mỡ của trà là do tác dụng của các thành phần chứa trong cây trà, chứ không chỉ là tác dụng của riêng caffein.
Tuy nhiên, chưa có một nghiên cứu nào làm sáng tỏ việc liệu việc tăng đốt cháy mỡ có dẫn đến giảm cân ở người hay không. Một điều nữa nên nhớ là, đáp ứng của mỗi người sẽ khác nhau, do vậy, hiệu quả sẽ khác nhau ở từng người.
Trà Ô long có thể cải thiện chức năng não bộ
Những tổng kết gần đây cho thấy trà có thể duy trì chức năng não bộ và dự phòng bệnh Alzheimer . Trên thực tế, có rất nhiều thành phần trong trà tốt cho chức năng não bộ.
Trước hết, hãy bắt đầu với caffein. Caffein được chứng minh là có thể làm tăng tiết norepinephrine và dopamine. Hai loại tín hiệu này từ não bộ được cho là có lợi cho tâm trạng, sự tập trung và chức năng não bộ.
Các nghiên cứu khác cho thấy, theanine, một loại amino axit trong trà, có thể giúp tăng cường sự tập trung và giảm lo âu.
Một nghiên cứu mới đây chỉ ra rằng, trà có chứa cả caffein và theanine có thể làm tăng sự tỉnh táo và tập trung trong vòng 1-2 giờ sau khi uống.
Polyphenol có trong trà cũng có tác dụng giữ bình tĩnh, đặc biệt là sau khoảng 2 giờ uống trà.
Một vài nghiên cứu xem xét riêng trà Ô long nhưng chỉ có một nghiên cứu cho thấy những người thường xuyên uống trà sẽ làm sẽ có nguy cơ suy giảm chức năng não bộ thấp hơn khoảng 64%, tác dụng này đặc biệt mạnh ở những người thường xuyên uống trà đen hoặc trà Ô long.
Mặc dù không phải tất cả các nghiên cứu đều quan sát thấy cùng một tác dụng của trà Ô long trên não bộ, nhưng không có một nghiên cứu nào chỉ ra được ảnh hưởng tiêu cực của trà Ô long lên não bộ cả.
Trà Ô long có thể bảo vệ khỏi một số bệnh ung thư
Các nhà khoa học tin rằng chất chống oxy hóa trong trà đen, trà xanh và trà Ô long có thể giúp ngăn chặn các đột biết về tế bào dẫn đến ung thư. Polyphenol trong trà cũng có thể làm giảm tỷ lệ các tế bào ung thư nhân lên.
Một nghiên cứu chỉ ra rằng, những người thường xuyên uống trà có nguy cơ ung thư miệng họng ít hơn khoảng 15%. Tác dụng bảo vệ tương tự cũng quan sát thấy trong các loại ung thư phổi, ung thư thực quản, ung thư tụy, ung thư gan và ung thư đại trực tràng.
Tuy nhiên, đa số các nghiên cứu đều thấy rằng, tác dụng bảo vệ khỏi ung thư vú, ung thư cổ tử cung và ung thư bàng quang rất nhỏ, gần như bằng không.
Trà Ô long tăng cường sự vững chắc của răng và xương
Các chất chống oxy hóa trong trà Ô long có thể giúp răng và xương của bạn chắc khỏe hơn. Một nghiên cứu chỉ ra rằng, những người uống trà đen, trà xanh hoặc trà Ô long hàng này trong suốt 10 năm sẽ có mật độ chất khoáng tập trung trong xương cao hơn khoảng 2%.
Một nghiên cứu khác tiến hành trên 680 phụ nữ Trung Quốc sau tuổi mãn kinh cho thấy, những người thường xuyên uống trà Ô long sẽ có mật độ xương cao hơn từ 4.5-4.9% so với những người không uống trà.
Mật độ chất khoáng tập trung trong xương cao hơn có thể làm giảm nguy cơ gãy xương. Tuy nhiên, mối liên quan trực tiếp giữa trà Ô long và gãy xương thì chưa được nghiên cứu rõ.
Các nghiên cứu cũng đã chỉ ra được mối liên quan giữa việc uống trà và giảm các mảng bám ở răng. Trà Ô long là một nguồn cung cấp flo dồi dào và có thể làm vững chắc men răng.
Trà Ô long có thể làm giảm bệnh eczema
Polyphenol trong trà có thể có một vài thành phần chống dị ứng.
Một nghiên cứu yêu cầu 118 bệnh nhân bị eczema nặng phải uống 1l trà Ô long một ngày như một phương pháp điều trị bổ sung. Kết quả cho thấy các triệu chứng eczema đã cải thiện sau 1-2 tuần. Sau 1 tháng phối hợp điều trị, 63% số bệnh nhân đều thấy được sự cải thiện. Sự cải thiện này vẫn theo dõi thấy ở 54% số bệnh nhân sau 5 tháng kết thúc nghiên cứu.
Tính an toàn và tác dụng không mong muốn
Trà Ô long đã được sử dụng hàng thế kỷ nay và thường được cho là an toàn. Tuy nhiên, nó vẫn chứa caffein. Và khi tiêu thụ một lượng lớn, caffein có thể sẽ dẫn đến lo âu, đau đầu, mất ngủ, tim đập nhanh và tăng huyêt áp ở một số người.
Ngoài ra, tiêu thụ quá nhiều polyphenol có thể sẽ biến chúng thành một chất tiền oxy hóa, và điều này thì không tốt cho sức khỏe của bạn.
Các flavonoid trong trà cũng có thể sẽ gắn với sắt trong thức ăn, làm giảm sự hấp thu sắt của hệ tiêu hóa đi khoảng 15-67%. Do vậy, những người thiếu sắt nên tránh uống trà trong khi ăn và nên cân nhắc về việc tăng cường ăn thêm các thực phẩm có chứa vitamin C để tăng cường hấp thu sắt.
Bộ nông nghiệp Hoa Kỳ và cơ quan An toàn thực phẩm châu Âu đều cho rằng, tiêu thụ khoảng 400mg caffein một ngày là an toàn. Điều này tương đương với khoảng uống 1.4 – 2.4l trà Ô long một ngày. Với mỗi cốc trà trung bình là 240ml, bạn có thể uống từ 6-10 cốc trà Ô long một ngày mà không bị tiêu thụ quá nhiều caffein.
Tuy nhiên, phụ nữ mang thai, những người chỉ nên tiêu thụ tối đa 200mg caffein một ngày chỉ nên uống từ 3-5 cốc trà Ô long một ngày.
Cuối cùng, bạn hãy nhớ
Trà Ô long có thể không được biết đến nhiều như trà xanh hoặc trà đen, nhưng nó cũng có tác dụng tương tự, bao gồm các lợi ích về tim mạch, não bộ, xương và sức khỏe răng miệng.
Ngoài ra, trà Ô long có thể làm tăng quá trình trao đổi chất, làm giảm nguy cơ mắc đái tháo đường typ 2 và bảo vệ bạn khỏi một số loại ung thư.
Vì vậy, vào cuối ngày, bạn có thể thử uống một ly trà Ô long, và nó sẽ không làm bạn thất vọng!
TS.BS.Trương Hồng Sơn (tổng hợp từ authoritynutrition)
Viện y học ứng dụng Việt Nam