Đáp án và giải thích chính xác câu hỏi trắc nghiệm: “Trục trái đất là gì?” cùng với kiến thức lý thuyết liên quan là tài liệu hữu ích môn Địa lý 6 do Top Tài Liệu biên soạn dành cho các bạn học sinh và thầy cô giáo tham khảo.
Trắc nghiệm: Trục Trái Đất là gì?
A. Một đường thẳng tưởng tượng cắt mặt Trái Đất ở 2 điểm cố định.
B. Một đường thẳng tưởng tượng xuyên tâm cắt mặt Trái Đất ở 2 điểm cố định.
C. Một đường thẳng xuyên tâm cắt mặt Trái Đất ở 2 điểm cố định.
D. Một đường thẳng cắt mặt Trái Đất ở 2 điểm cố định.
Trả lời :
Chọn B. Một đường thẳng tưởng tượng xuyên tâm cắt mặt Trái Đất ở 2 điểm cố định.
Kiến thức mở rộng về Trục Trái Đất
1. Chuyển động tự quay quanh trục
– Trái Đất tự quanh quay trục tưởng tượng nối liền 2 cực và nghiêng một góc 66o33’ trên mặt phẳng quỹ đạo.
– Thời gian Trái Đất quay hết 1 vòng quanh trục khoảng 24 giờ (một ngày đêm).
– Phương tự quay của một thiên thể nằm song song với trục tự quay của nó và có thể quy ước theo chiều quay của thiên thể theo quy tắc bàn tay phải.
– Trong hệ mặt trời của chúng ta, khi muốn thể hiện một hành tinh tự quay theo chiều ngược, độ nghiêng trục quay sẽ có giá trị từ 90 đến 180 độ. Khi đó biểu thị vận tốc góc và chu kỳ quay sẽ có dấu trừ.
2. Hệ quả sự vận động tự quay quanh trục của Trái Đất
a. Hiện tượng ngày đêm
– Do trái đất hình dạng cầu nên mặt trời chỉ chiếu sáng được một nửa: Nửa được chiếu sáng là ban ngày nửa nằm trong bóng tối là ban đêm.
– Nhờ có sự vận động tự quay của trái từ tây sang đông mà khắp mọi nơi trái đất đều lần lượt có ngày đêm.
b. Do sự vận động tự quay quanh trục của Trái đất nên các vật chuyển động trên bề mặt trái đất đều bị lệch hướng.
+ Bán cầu Bắc: lệch bên phải.
+ Bán cầu Nam: lệch bên trái.
3. Giờ trên Trái Đất
– Giờ địa phương: Các địa điểm nằm trên cùng một kinh tuyến có cùng một giờ.
– Giờ khu vực:
+ Bề mặt Trái Đất được chia ra làm 24 khu vực giờ khác nhau.
+ Mỗi khu vực giờ là một múi giờ, tương ứng 15o kinh tuyến.
– Múi giờ có đường kinh tuyến gốc đi qua đài thiên văn Grin-uých (Luân Đôn, Anh) được chọn làm múi giờ gốc (múi giờ số 0).
=> Trên thực tế, ranh giới giữa các múi giờ trên đất liền được điều chỉnh theo đường biên giới của các quốc gia.
4. Sự lệch hướng chuyển động của các vật thể di chuyển trên bề mặt Trái Đất
– Lực Cô-ri-ô-lit khiến các vật thể đang chuyển động trên Trái Đất đều bị lệch so với hướng ban đầu.
– Vật thể đang chuyển động ở bán cầu Bắc lệch về bên phải, bán cầu Nam lệch về bên trái so với hướng ban đầu.
– Độ nghiêng trục quay của các hành tinh thay đổi chậm theo thời gian, do tương tác hấp dẫn từ các thiên thể xung quanh lên hành tinh, vốn có hình dạng không phải là hình elipsoit đơn giản, tạo nên mô men lực làm thay đổi hướng và độ lớn mô men động lượng (do đó phương của trục quay) của hành tinh.
– Trục quay của Trái Đất đã được quan sát là thay đổi độ nghiêng một cách gần tuần hoàn với chu kỳ 41.000 năm trong khoảng thời gian gần đây, với độ nghiêng dao động từ 21,5 đến 24,5° (hiện tại đang giảm với các giá trị 24,049° năm 3300 TCN, 23,443° năm 1973 và 23,439° năm 2000). Hơn nữa, hướng nghiêng của trục Trái Đất xoay vòng với chu kỳ 25.800 năm (hiện tượng tiến động hay tuế sai của điểm phân). Độ nghiêng này cũng dao động với các chu kỳ nhỏ hơn như 18,6 năm (hiện tượng chương động). Khi xét đến độ chính xác cao, sự thay đổi theo thời gian của độ nghiêng trục Trái Đất chứa các yếu tố nhiễu loạn khó dự báo. Lý do là tổng mômen lực hấp dẫn tác động từ bên ngoài lên Trái Đất phụ thuộc vào hình dáng và mật độ khối lượng của từng điểm trên hành tinh này, do đó phụ thuộc vào chuyển động của thạch quyển (như động đất lớn), thủy quyển (các dòng hải lưu),… Ví dụ như cơn động đất Ấn Độ Dương 2004 là kết quả của một sự lún sụt mạnh của thạch quyển, thay đổi tương tác hấp dẫn với thiên thể bên ngoài và làm cực Bắc của Trái Đất lệch khoảng 2,5 cm về phía 145 độ kinh Đông. Yếu tố nhiễu loạn còn đến từ quỹ đạo của các thiên thể xung quanh Trái Đất, và bản thân quỹ đạo (cùng mặt phẳng quỹ đạo) của Trái Đất.
5. Trái đất quay quanh trục như thế nào?
– Đây là hiện tượng tự quay đặc biệt của Trái Đất. Hành tinh của chúng ta quay từ phía Tây sang Đông. Thật bất ngờ phải không nào, bởi vì trước nay chúng ta đều biết Mặt trời mọc từ Đông sang Tây. Theo quan sát từ cực Bắc thì chuyển động của Trái Đất, Mặt trăng đều tự quay quanh trục theo chiều ngược kim đồng hồ.
– Bạn cẩn biết rằng: Bạn sẽ cần quan tâm đến hai vận động chính của hành tinh. Đó là sự tự quay quanh trục và quỹ đạo quanh Mặt trời của địa cầu. Theo quan sát từ cực Bắc thì chuyển động của Trái Đất, Mặt trăng đều tự quay quanh trục theo chiều ngược kim đồng hồ. Trục của địa cầu nghiêng một góc khoảng 23,5 độ so với đường thẳng vuông góc với mặt phẳng của Trái Đắt và Mặt trời. Mặt phẩng Mặt trăng – Trái Đất nghiêng khoảng 5 độ so với mặt phẳng giữa Trái Đất và Mặt trời. Địa cầu mất khoảng 24h so với Mặt trời để tự quay quanh trục của nó. Tuy nhiên, khoảng thời gian này đang chậm dần. Đây là lý giải cho vì sao ngày trong quá khứ sẽ ngắn hơn ngày của tương lai. Các đo đạc đã cho thấy, hiện nay, một ngày tại Trái Đất đang chậm hơn khoảng 1,7 mili giây so với thế kỷ trước. Do bé mới chỉ được học về những kiến thức rất cơ bản nên việc sử dụng những từ ngữ đơn giản sẽ giúp bạn dễ hiểu hơn rất nhiều.