Xí muội là gì? Công dụng và cách làm xí muội ngon

Ngày nay ô mai hay xí muội thường được xem như một hàng quà ăn chơi như mứt, kẹo được nhiều người sử dụng, ưa chuộng và mua biếu cho những người thân trong gia đình. Cùng Bách hóa XANH khám phá xem xí muội là gì? Công dụng và cách làm xí muội ngon.

Một vị thảo dược quý được thiên nhiên ban tặng cho chúng ta chính là xí muội. Xí muội thơm ngon, bổ dưỡng và dễ chiều lòng người.

1Xí muội là gì?

Xí muội là tên gọi ở miền Nam ngoài ra còn được gọi với cái tên là Ô mai ở miền Bắc. Từ xa xưa, Xí muội còn được xem là một vị thuốc trong nền y học cổ truyền của một số quốc gia như: Việt Nam, Trung Quốc. Hiện nay xí muội được sử dụng phổ biến hơn dưới dạng thực phẩm dùng để ăn như một món ăn vặt mà nhiều người đang ưa chuộng sử dụng hàng ngày là mứt, kẹo.

2Nguồn gốc của xí muội

Ô mai là một loại thảo dược bắt nguồn từ tên tiếng Hán viết tắt là 烏梅. Ô mai hay còn được gọi là mơ đen, trong từ điển Hán Việt thì loại thảo dược quý này còn có tên gọi khác là toan mai hay xí muội và được viết tắt là (酸梅), cũng có nghĩa là mơ chua.

Xí muội còn được xem là vị thuốc quý trong nền Y học cổ truyền của cả Việt Nam và Trung Quốc.

3Xí muội được làm từ quả gì?

Trong y học

Khác với trong ẩm thực xí muội sẽ sử dụng loại quả khác nhau để tạo ra. Trong đó, phổ hiến là sử dụng quả mơ để chế biến thành xí muội trong y học dưới dạng ô mai, gọi là ô mai mơ, bằng các phương pháp khác nhau như: Tẩm ướp, phơi khô, ngâm muối, sấy,…

Ô mai mơ có tác dụng tiêu biểu như: Bổ phổi, giải độc, trị ho, làm tan đờm, làm sạch ruột, thúc đẩy quá trình bài tiết mật, điều trị vi khuẩn gây ra kiết lỵ và làm giảm tình trạng dị ứng protein. Ngoài ra, ô mai mơ còn giúp giảm tiểu tiện ra máu…

Trong ẩm thực

Hẳn trong chúng ta từ lâu đã nghe qua cái tên xí muội rất nhiều lần, nhưng có mấy ai biết đến nguyên liệu để chế biến ra vị thuốc và hàng quà ăn chơi thơm ngon này là có nguồn gốc từ quả gì?

Thật ra xí muội được chế biến từ nhiều quả trái cây tươi ngon chính như mận, cóc, đào, sấu, trám, quất, khế, xoài, mít, táo ta hoặc táo tây và dứa.

4Công dụng của xí muội

Trong Y học cổ truyền thì xí muội được xem là một trong những loại thảo dược có lợi cho sức khỏe người dùng. Xí muội còn giúp người điều trị các bệnh thường gặp trong cuộc sống hằng ngày như:

• Xí muội dùng để trị ho, viêm họng, khàn tiếng, chóng khô họng. Ho do nhiễm lạnh, cảm lạnh.
• Xí muội dùng với mật ong hoặc gừng củ để điều trị viêm phế quản, ho lâu ngày.
• Xí muội còn ngăn ngừa giun đũa, đau bụng do giun đũa gây ra.
• Chống tiêu chảy, đi tiêu lỏng, trị lỵ lâu ngày.
• Chống ung thư cổ tử cung.
• Ức chế các loại vi khuẩn gây bệnh.
• Tiểu đường
• Xí muội cũng được nhiều người chiết thành dầu ngâm mơ cũng có tác dụng chữa nẻ, làm bóng tóc. Rượu ngâm từ loại thảo dược này còn có thể giúp cho cơ thể giải nhiệt tốt vào những ngày nắng nóng.
• Trong ẩm thực, loại thảo dược này được dùng như một món ăn chơi và rất được nhiều người yêu thích. Xí muội cũng được xem như một loại mứt ngon, được trưng trong các ngày lễ, tết cổ truyền.

5Ăn nhiều xí muội có tốt không?

Một trong những băn khoăn lớn nhất của chúng ta luôn hỏi đó là “Ăn xí muội nhiều có tốt không?”. Thật ra thì xí muội là một loại “thảo dược” quý và không có quá nhiều tác dụng phụ trừ những trường hợp người đó bị dị ứng hoặc mẫn cảm với các chất có trong xí muội.

Những người đang điều trị bệnh hoặc mắc các bệnh sàn khác cũng không nên quá chủ quan khi sử dụng xí muội.

Theo Y học cổ truyền, thì những trường hợp sau đây không nên ăn nhiều hoặc không được sử dụng xí muội:

• Người bị sốt rét hoặc bị kiết lỵ mới phát không được sử dụng ô mai để điều trị bệnh.
• Thận trọng khi sử dụng xí muội với những người bị hen suyễn vì xí muội có thể gây ra các cơn hen.
• Những người có vấn đề về dạ dày dị ứng xí muội.
• Không nên ăn xí muội thường xuyên hoặc quá nhiều vì như thế sẽ dẫn đến tổn thương răng.

6Các món ngon làm từ xí muội

Muối xí muội

Ngoài các loại muối chấm khác, để tạo nên sự mới lạ hấp dẫn, bạn có thể sử dụng muối xí muội để chấm cùng với trái cây, với hương vị chua cay mặn ngọt có đủ, hòa quyện vào nhau thì không còn gì tuyệt hơn. Ngoài ra, muối xí muội sau khi làm xong bảo quản trong hộp và để ỡ nơi thoáng mát sẽ bảo quản được rất lâu.

Ổi lắc xí muội

Nếu bạn đang cần tìm một món ăn vặt nhanh chóng tiện lợi, mà không kém phần thơm ngon thì không nên bỏ qua món ổi lắc xí muội. Chỉ với 5 phút là bạn đã món ăn vặt với hương vị chua chua cay cay, để sẵn trong tủ lạnh và có thể thưởng thức bất kỳ lúc nào.

Gà bó xôi lá cẩm sốt xí muội

Gà bó xôi lá cẩm sốt xí muội, hay còn gọi là Gà không lối thoát. Với lớp vỏ xôi mang sắc tím rực rỡ, bên ngoài được chiên với độ giòn vừa phải nên vẫn giữ được độ dẻo dai của nếp.

Gà bên trong ngon ngọt thơm lừng, kết hợp hoàn hảo với hạt sen bùi bùi, táo tàu ngon ngọt cùng hương bưởi, cam thảo tỏa ra thơm lừng hòa quyện vào nhau. Khi ăn chấm cùng ít nước sốt xí muội có vị chua ngọt lạ miệng thì còn gì bằng.

Sườn hấp xí muội

Một phiên bản khác của món sườn chắc chắn sẽ được rất nhiều người yêu thích bởi sự thơm ngon độc đáo của nó. Sườn non thơm mềm hòa quyện kết hợp với vị xí muội chua chua ngọt ngọt lạ miệng, sẽ khiến bạn muốn ăn mãi không thôi!

Mứt cà rốt xí muội

Món mứt cà rốt ngọt lịm, thơm ngon và dẻo dai. Món mứt này không chỉ lạ miệng với mọi người mà còn có màu sắc bắt mắt, các viên cà rốt tròn tròn xinh xinh. Khi thưởng thức, cảm nhận được vị chua chua của xí muội cùng nhân phô mai béo ngậy, đặc biệt lớp dừa nạo bọc xung quanh bùi bùi béo béo, chắc chắn khiến bạn thích mê.

>> Xem chi tiết: Cách làm tắc xí muội giải khát không bị đắng tại nhà

7Cách làm xí muội

Chuẩn bị
10 phút

Chế biến
45 phút

Dành cho
3 – 4 người

Nguyên liệu làm xí muội

• 1kg mận tươi
• 50g vôi bột
• 1 trái ớt, 1 củ gừng, 1 cam thảo
• 600gr đường

Cách làm xí muội

Bước 1 Sơ chế

Chọn loại quả ngon, tươi và không bị sâu, dập nát. Xí muội sau khi hái sẽ được phơi khô cho đến khi chúng héo lại. Bạn nên phơi chúng trong bóng râm, không nên phơi trực tiếp với ánh nắng mặt trời vì như thế sẽ làm xí muội bị cháy, mất hết độ giòn, tươi và các vitamin có trong xí muội.

Tiếp theo đun nước vừa đủ cùng với quả cho đến khi quả ô mai hơi nứt và sau đó vớt ra ngoài. Sau khi vớt, ban nên tiếp tục đem sấy khô đến khi vỏ ô mai nhăn lại. Thực hiện như vậy từ 3 đến 4 lần cho đến khi ô mai chuyển sang màu tím đen là đạt.

Bước 2 Bào chế

Tách bỏ vỏ rồi để ô mai trong chảo nóng và đảo cho ô mai cháy đều. Sau khi thấy đều màu, sử dụng vung dậy lại. Bước tiếp theo bạn để ô mai nguội và tán nhuyễn chúng thành dạng bột.

Bước 3 Thêm hương vị

Sự kết hợp cuối cùng để cho ra mẻ xí muội ngon tuyệt, chất lượng thì bạn phải cho các nguyên liệu như đường, muối, gừng, cam thảo. Tùy mỗi vùng miền và sở thích người ăn thì sẽ thêm những hương vị hấp dẫn khác nhau như chua, ngọt, cay, mặn…

Thành phẩm

Nhìn từng miếng xí muội đậm màu trong vô cùng đẹp mắt. Mùi thơm của cam thảo hòa quyện cùng vị ngọt tự nhiên của xí muội, đường làm bạn cảm thấy thèm ăn hơn. Khi ăn thử, xí muội ngọt dịu nhẹ và tan trong miệng khiến cả nhà ăn không ngừng tay luôn.

Để bảo quản xí muội thì bạn phải để xí muối vào hộp, hũ thủy tinh đậy kín. Trong quá trình sử dụng thì bạn dùng đến đâu thì lấy đến đó. Ngoài ra bạn cần tránh những nơi có nhiệt độ cao như nhà bếp, lò vi sóng. Bạn cũng không nên bảo quản xí muội trong tủ lạnh sẽ khiến xí muội không còn ngon như lúc đầu.

Nơi lí tưởng để bảo quản chính là nhiệt độ phòng, tránh ánh nắng trực tiếp từ mặt trời. Thời gian sử dụng có thể kéo dài từ 6 – 12 tháng tùy vào cách bạn bảo quản.

Nếu không có thời gian bạn có thể mua tắc xí muội làm sẵn tại các cửa hàng, siêu thị lớn hoặc hệ thống bán lẻ Bách hóa XANH để sử dụng nhé!

Bách hóa xanh tin chắc rằng qua bài viết này các bạn sẽ bỏ túi thêm kinh nghiệm hay để sẵn sàng chế biến ngay món ăn từ xí muội. Bắt tay và chế biến ngay thôi nào!

Mua đá me, xí muội chất lượng tốt nhất tại Bách hóa XANH:

Kinh nghiệm hay Bách Hóa XANH