Cá chép (tên khoa học là Cyprinus carpio, từ cá chép trong tiếng Hy Lạp nghĩa là mắn con) là một loài cá nước ngọt phổ biến rộng khắp có quan hệ họ hàng xa với cá vàng thông thường và chúng có khả năng lai giống với nhau. Tên gọi của nó cũng được đặt cho một họ là họ Cá chép (Cyprinidae). Cùng chúng tôi tìm hiểu thêm những thông tin về cá chép qua bài viết dưới đây bạn nhé!
Đặc điểm của cá chép
Có nguồn gốc ở châu Âu và châu Á, loài cá này đã được đưa vào các môi trường khác trên toàn thế giới. Nó có thể lớn tới độ dài tối đa khoảng 1,2 mét (4 ft) và cân nặng tối đa 37,3 kg (82,2 pao) cũng như tuổi thọ cao nhất được ghi lại là 47 năm. Những giống sống trong tự nhiên hoang dã có xu hướng nhỏ và nhẹ hơn khoảng từ 20 – 33% các kích cỡ và khối lượng cực đại là giống được nuôi làm cá cảnh có nguồn gốc từ Trung Quốc nhưng được thế giới phương Tây biết đến thông qua con đường Nhật Bản. Tại một số địa phương ở Việt Nam, cá chép còn được gọi là cá gáy.
Mặc dù cá chép có thể sống được trong nhiều điều kiện khác nhau, nhưng nói chung nó thích môi trường nước rộng với dòng nước chảy chậm cũng như có nhiều trầm tích thực vật mềm (rong, rêu). Là một loại cá sống thành bầy, chúng ưa thích tạo nhóm khoảng từ 5 cá thể trở lên. Chúng sinh trưởng ở vùng ôn đới trong môi trường nước ngọt hay nước lợ với pH khoảng 7,0 – 7,5, độ cứng của nước khoảng 10,0 – 15,0 dGH và khoảng nhiệt độ lý tưởng là 3-24 °C (37,4 – 75,2 °F.
Cá chép, cũng giống như các biến thể khác của nó, như cá chép kính (không vảy, ngoại trừ một hàng vảy lớn chạy dọc theo thân; có nguồn gốc ở Đức), cá chép da (không vảy, trừ phần gần vây lưng) và cá chép nhiều vảy, là những loại cá ăn tạp và chúng ăn gần như mọi thứ khi chúng bơi ngang qua, bao gồm các loại thực vật thủy sinh, côn trùng, giáp xác (bao gồm cả động vật phù du) hoặc cá chết. Tại một số quốc gia, do thói quen sục sạo dưới bùn của chúng để tìm mồi nên chúng bị coi là nguyên nhân gây ra sự phá hoại thảm thực vật ngầm cũng như sự phá hủy môi trường sinh thái của nhiều quần thể thủy cầm và cá bản địa.
Tại Úc có các chứng cứ mang tính giai thoại và các chứng cứ khoa học cho thấy việc đưa cá chép vào đây là nguyên nhân gây ra nước đục vĩnh cửu và giảm sút thảm thực vật ngầm trong hệ thống sông Murray-Darling, với hậu quả nghiêm trọng cho hệ sinh thái của sông, chất lượng nước và các loài cá bản địa. Do điều này, nó được những người đánh cá trong những khu vực này gọi là ‘pig’ (lợn) của cá nước ngọt. Tuy nhiên, ở những nơi khác nó được những người câu cá đánh giá cao do kích thước và chất lượng thịt. Ngoài ra, loài cá này cũng được dùng rộng khắp trên thế giới như một loại thực phẩm. Người ta hiện nay đánh bắt chúng cả trong tự nhiên lẫn trong môi trường nuôi thả. Thịt của nó được dùng cả ở dạng tươi và dạng đông lạnh.
Là loài cá đẻ trứng nên một con cá chép cái trưởng thành có thể đẻ tới 300.000 trứng trong một lần đẻ. Cá bột bị nhiều loài cá ăn thịt khác săn bắt, chẳng hạn cá chó (Esox lucius) và cá vược miệng to (Micropterus salmoides). Tại Cộng hòa Czech, cá chép là một món ăn truyền thống trong bữa ăn tối vào dịp lễ Nô en.
Phân bố của cá chép
Cá chép có thể sống được trong nhiều điều kiện môi trường sống khác nhau tại nhiều quốc gia, cụ thể:
Trên thế giới: phân bố hầu như tại mọi quốc gia, trừ Nam Mỹ, Tây Bắc Mỹ, Madagasca và châu Úc
Tại Việt Nam: phổ biến ở hầu hết trong sông ngòi, ao hồ, đồng ruộng tại các tỉnh phía Bắc, chủ yếu là các giống cá như: chép trắng, chép cẩm, chép hồng, chép đỏ, chép lưng gù, chép thân cao, chép Bắc Kạn,…
Phân loại cá chép
Giới nghiên cứu cá nước ngọt thế giới chia cá chép ra thành 4 phân loài, bao gồm:
Cá chép châu Âu: phổ biến ở sông Danube và sông Volga khu vực Đông Âu
Cá chép Deniz: phổ biến ở vùng Tiểu Á, Thổ Nhĩ Kỳ, Victoria và Úc
Cá chép Amur: có nguồn gốc ở miền Đông Á
Cá chép Đông Nam Á
Ngoài ra, cá chép cũng được biến đến với nhiều biến thể như:
Cá chép kính: không có vảy, ngoại trừ một hàng vảy lớn chạy dọc theo thân; có nguồn gốc từ Đức
Cá chép da: không có vảy, ngoại trừ phần gần vây lưng
Cá chép nhiều vảy
Tập tính sinh sản của cá chép
Cá chép mắn đẻ, số lượng sinh sản cực kỳ lớn. Tới mùa sinh sản, cá chép di cư vào các bãi ven sông, vùng nhiều cỏ nước để đẻ.
Mùa sinh sản của cá chép kéo dài từ mua xuân đến mùa thu nhưng tập trung nhất là vào các tháng xuân – hè, khoảng tháng 3-6; và mùa thu, khoảng tháng 8-9
Cá chép đẻ trứng. Chúng đẻ nhiều vào ban đêm, nhất là lúc nửa đêm đến lúc mặt trời mọc hoặc sau các cơn mưa rào, nước mát. Một cá chép cái trưởng thành có thể đẻ khoảng 150.000 – 300.000 trứng/ kg cá cái. Trứng ở dạng dính, thường bám vào các thực vật thủy sinh.
Trứng nở thành cá bột, số lượng này có thể vơi rất nhanh bởi sự săn bắt của các loài cá có kích thước lớn. Cá chép thành thục khi được 1 năm tuổi trở lên.
Thức ăn của cá chép
Cá chép ăn tạp, chúng ăn gần như mọi thứ gặp phải khi chúng bay ngang qua, bao gồm các loại thực vật thủy sinh, côn trùng, giáp xác, động vật phù du và cá chết. Ngoài ra, cá chép cũng có tập tính sục sạo trong bùn để kiếm mồi, hành động này được cho là tác nhân phá hủy thảm thực vật ngầm, phá hủy môi trường sinh thái của nhiều quần thể thủy cầm và cá bản địa. Cá chép có thể ăn liên tục, một con cá chép có thể ăn lượng thức ăn lên đến 30-40% trọng lượng cơ thể mỗi ngày.
Ý nghĩa của giống cá chép vàng trong văn hóa Việt Nam
Theo như truyền thuyết cá chép hóa rồng trong dân gian xưa, cá chép là loài động vật dưới nước duy nhất đủ vượt qua các đợt sóng dữ nhờ vào sự cam đảm, kiên trì và may mắn. Cá chép hóa rồng phun nước làm cho đất đai mầu mỡ, cây cối xanh tươi, đem lại sức sống cho muôn loài. Bởi vậy chúng được xem là biểu tượng của sự an lành, sung túc trong gia đình và sự thăng tiến trong đường công danh, thi cử.
Vai trò và ý nghĩa to lớn của cá chép vàng còn được thể hiện trong sự xuất hiện tại các dịp lễ hội lớn ở Việt Nam như là trung thu, dằm tháng 8, rằm tháng 7 trong phật giáo và là phương tiện đi lại của Ông Táo về trầu trời dịp cuối năm, tại một số vùng thì chúng còn được coi là loài cá thần…thế mới thấy Cá Chép Vàng gần gũi với đời sống người Việt Nam nhường nào.
Ý nghĩa phong thủy của cá chép
Trong phong thủy, hình ảnh cá chép ngậm học thể hiện cho khả năng chiêu tiền kim tài, một vật mang lại nhiều may mắn, tài lộc cho gia chủ. Đối với những gia chủ trọng việc thi cử học hành thì cá chép vàng có ý nghĩa tượng trưng cho sự cố gắng, kiên trì vượt khó để tiến đến sự thành công vĩ đại, thường thì những gia đình này sẽ treo một bức tranh cá chép làm tăng thêm phần hy vọng ở sự thành công trong tương lai. Cá chép còn là biểu tượng cho sự đoàn kết, sức mạnh và sự cao quí trong bức tranh cửu ngư quần tụ bên hoa sen.
Giá thị trường của cá chép
Ở Việt Nam, giống cá chép vàng có mức giá dao động từ 20.000-50.000 VNĐ với một cặp cá cảnh. Đối với những con có màu sắc đẹp hơn, mẫu mã độc lạ và kích thước lớn hơn sẽ có mức giá cao hơn. Mức giá này có thể thay đổi tùy vào nhu cầu của khách hàng và các cửa hàng bán cá chép vàng làm cảnh.
Một số thông tin thú vị khác
Tại Việt Nam, cá chép là loài cá biểu tượng cho sự giàu sang, phú quý và sung túc trong cuộc sống; thăng tiến và thành công trong sự nghiệp; nổi tiếng với tích “cá chép vượt vũ môn hóa rồng”, vì vậy, loài cá này được xem là hiện thân của rồng – linh thiêng và cao quý
Cá chép có khả năng nhảy cao, một con cá chép cỡ lớn có thể nhảy vọt lên khỏi mặt nước tới tận 3m nếu phát hiện có tiếng ồn lớn phát ra xung quanh chúng.
Năm 2015, loài cá này được tổ chức một giải đấu riêng mang tên “Giải vô địch thế giới về cá chép”, cuộc thi được diễn ra trên một khúc của dòng sông Saint Lawrence (tiểu bang New York).
Những món ăn ngon từ cá chép
Cá chép giòn chiên xù
Nguyên liệu:
Cá chép.
Hạt nêm
Dầu ăn
Rau xà lách
Cà chua
Dưa chuột
Nước mắm
Bún
Bánh tráng
Đường.
Cá chép chiên xù
Cá chép chiên xù
Thực hiện:
Bước 1. Cá chép các bạn mua về rửa sạch, các bạn hãy rạch bụng và bỏ mang, bỏ ruột cá đi. Nhưng không cắt đuôi, không cắt vây và cũng không cần đánh vảy. Sau đó các bạn rửa sạch và để ráo nước.
Bước 2. Các bạn hãy đem cá chép ướp với 1 ít hạt nêm, và các bạn hãy Thoa đều hạt nêm lên mình cá để trong vòng 30 phút để cá chép thấm đều gia vị.
Bước 3. Các bạn hãy bắt một cái chảo lên bếp, cho dầu vào chảo sao cho khi cá bỏ vào phải ngập hết cá, chờ đến khi dầu sôi, các bạn hãy thả cá vào và vặn lửa nhỏ vừa phải. Khi cá đã bắt đầu chín vàng đều cả hai mặt là được.
Bước 4. sau khi cá đã chiên xong thì các bạn hãy vớt cá ra và để trên giấy thấm dầu để rút bớt dầu trong cá, để khi ăn đỡ ngán hơn.
Bước 5. Các bạn có thể ăn kèm với bún và bánh tráng.
Cá chép giòn om dưa
Nguyên liệu:
Cá chép
Dưa chua
Thì là
Hành lá
Ớt
Cà chua
Hành khô
Hạt nêm
Nước mắm
Dầu ăn
Muối.
Thực hiện:
Bước 1. Cá chép khi mua ở chợ về các bạn cần rửa sạch, làm vảy, bỏ mang, bỏ ruột, sau đó rửa qua với muối để cả bớt mùi tanh. Các bạn dùng dao khứa thành những đường chéo trên mình cá đều hai mặt diếp cá có thể nhanh chín hơn.
Bước 2. Các bạn rửa dưa sạch với nước để dưa bớt đi vị chua. Thì là và hành lá các bạn nhặt sạch những lá già và bỏ rễ, sau đó rửa sạch và thái khúc. Cà chua các bạn rửa sạch và thái nhỏ. Hành khô các bạn lột sạch vỏ sau đó các bạn hãy băm nhỏ.
Bước 3 : Các bạn hãy cho dầu ăn vào chảo đun đến khi sủi tăm thì bắt đầu thả cá vào và rán chín vàng đều hai mặt. Sau đó cho cá ra đĩa.
Bước 4. Bạn hãy Dùng chảo vừa chiên cá xong, nếu hết dầu thì bạn có thể cho thêm một chút dầu ăn nữa rồi các bạn bỏ hành khô băm nhỏ vào phi thơm. Tiếp Sau đó các bạn cho cà chua cùng dưa chua vào xào chung một lúc và cho thêm một chút gia vị nêm cho vừa khẩu vị của bạn.
Bước 5: Khi các bạn xào dưa đã chín tới, các bạn Cho thêm một ít nước vào cùng để đun sôi. Đến khi sôi thì các bạn cho cá vừa chiên vào Và đậy nắp lại, vặn lửa vừa phải khoảng 15 phút nữa, khi cả đang ngấm đều gia vị thì được.
Bước 6. khi cá và dừa đã ngấm đều tất cả các gia vị Thì cuối cùng bạn hãy cho thì là, hình lá và ớt vào nấu khoảng 2 phút nữa thì các bạn tắt bếp.
Món cá chép om dưa làm một món ăn rất ngon và rất hao cơm, nếu trong bữa ăn các bạn chế biến món này, mình tin chắc rằng gia đình bạn sẽ rất thích và ăn ngon miệng.
Cá chép giòn hấp bia
Nguyên liệu:
Cá chép giòn.
Bia
Thì là.
dưa chuột.
xả
gừng.
cà rốt.
dứa.
Thực hiện:
Bước 1. Sả và gừng Sau khi mua về các bạn thái lát và băm nhỏ. Thì là các bạn hãy ngắt bỏ lá và chỉ giữ lại phân cộng, cà rốt, dưa leo các bạn rửa sạch gọt vỏ và thái miếng vừa ăn.
Bước 2. Cá chép mua ở chợ về các bạn cần phải rửa sạch, mổ bụng, lấy bỏ hết ruột, bỏ mang khứa chéo thân cá, để bảo đảm cá được ngấm đều gia vị.
Bước 3. Các bạn hãyTẩm gia vị lên trên toàn bộ thân cá, nhét xả, gừng, vào tất cả những khe khứa trên mình cá. Rồi các bạn cứ Ướp như thế chừng nửa tiếng đồng hồ cho cá ngấm đều gia vị.
Bước 4. Các bạn hãy Đổ bia vào nồi. Rồi sau đó Đưa vỉ hấp cách thủy lên trên nồi có bia vừa đổ. Đặt đĩa cá lên trên, đậy nắp nồi lại và hấp một khoảng thời gian khoảng 30 phút là được.
Cách làm cá chép giòn xào lăn
Nguyên liệu:
Cá chép
Hành lá
Sả
Hạt tiêu
Ớt
Cần tây
Muối
nước mắm
Mì chính
Dầu ăn.
Thực hiện.
Bước 1. Cá chép các bạn cần chọn những con to và đang sống. Cá sau khi mua về các bạn cần phải làm sạch, mobili hết tất cả nội tạng của cá ở bên trong, và các bạn phải lọc xương ra và chỉ để lại phần thịt. Sau khi đã lọc xương xong, bạn thái phần thịt cá thành các miếng nhỏ vừa ăn. Các bạn hãy Uớp cá cùng với một chút hạt tiêu, các gia vị khác chuẩn bị sẵn khoảng 17 phút cho cá ngấm.
Bước 2: Chuẩn bị nguyên liệu để xào Sả đập dập, thái lát mỏng. Ớt bạn cũng đem rửa sạch, thái lát mỏng.Đậu Hà Lan và cần tây đậu vàng bạn cũng đem rửa sạch thái thành miếng hoặc bẻ khúc ra.- Bắc một chiếc chảo lên bếp, đợi dầu nóng thì đổ ra cùng với các loại rau củ. Đảo cá thật nhanh khoảng 50 giây thì tắt bếp.
Chỉ đơn giản như vậy thôi mà cả nhà có món ngon cá giòn xào lăn thật hấp dẫn rồi.
Trên đây là những thông tin thú vị về loại cá chép do baokhuyennong.com đã tổng hợp và chia sẻ đến các bạn. Hy vọng với những chia sẻ trên đây sẽ giúp bạn có thêm nhiều thông tin hơn về loài cá chép nhé!