Ngày lễ tình nhân đến, đồng nghĩa với việc nhiều chàng trai cô gái đang “hoảng loạn” tìm một món quà thật đẹp và ý nghĩa để tặng cho người mình yêu. Đó có thể là những tấm thiệp được trang trí với hình trái tim xinh xắn, những hộp socola ngọt ngào, những bó hoa hồng ngát hương hay những chú gấu bông với những lời nhắn dễ thương được in trên áo.
Dù lễ tình nhân đã được thương mại hóa và được kỉ niệm ở gần như khắp nơi trên thế giới, nhưng có lẽ nhiều người sẽ bất ngờ khi biết được ngày lễ này đã xuất hiện rất lâu từ nhiều thế kỉ trước và bắt nguồn từ truyền thuyết về vị thánh Valentine.
Thánh Valentine là ai?
Có rất nhiều tiểu sử khác nhau xoay quanh thánh Valentine và không ai có thể chắc rằng đó là câu chuyện của thánh Valentine thật, bởi có thể có một hoặc nhiều vị thánh bị giam cầm có cùng tên với người. Thế nhưng, theo truyền thuyết được lưu truyền rộng rãi nhất, thánh Valentine là một linh mục đến từ Rome. Người đã bị bắt sau khi bí mật hôn phối cho các cặp vợ chồng Kitô giáo – những người lúc bấy giờ (thế kỉ thứ 3 sau Công nguyên) đang bị Hoàng đế Claudius II bức hại bởi tôn giáo của họ.
Hình ảnh minh họa thánh Valentine
Chính bởi giúp đỡ họ kết hôn, thánh Valentine đã bị cầm tù và cuối cùng bị kết án tử. Theo nhiều nguồn, trong suốt những ngày tháng bị giam cầm trong ngục tù, người đã trót lòng yêu cô con gái của cai ngục. Sau đó, vào đúng vào ngày 14/2, ngày thánh Valentine phải lãnh hình phạt xử tử, người đã viết một bức thư tình gửi đến người con gái mình yêu.
Ngày nay, hộp sọ của người đang được cất giữ tại Chiesa di Santa Maria ở Cosmedin, quảng trường Piazza Bocca della Verità xinh đẹp của thành phố Rome; còn quan tài chứa một vài mảnh xương và một lọ máu của người đang được cất giữ tại nhà thờ Whitefriar Street ở Dublin, Ailen. Điều đặc biệt là có rất nhiều cặp đôi thường xuyên đến đây cầu xin thánh Valentine phù hộ cho mối quan hệ của họ được tốt đẹp, thậm chí, nhiều cặp vợ chồng chuẩn bị kết hôn cũng đến nhà thờ này vào ngày 14/2 để được cầu nguyện và ban phước.
Cupid và những mũi tên tình ái
Cupid được biết đến là vị thần của tình yêu, ham muốn và nồng nhiệt. Cupid thường được miêu tả là con trai của nữ thần tình yêu Venus và thần chiến tranh Mars, và được biết đến là Amor (“Tình yêu”) trong tiếng Latin và Eros trong tiếng Hy Lạp. Cùng với hình trái tim, hình ảnh chim bồ câu, màu đỏ và hồng, Cupid thường được nhắc đến như là một biểu tượng cổ xưa gắn liền với ngày lễ tình nhân.
Cupid thường được miêu tả là một cậu bé có đôi cánh nhỏ cùng một cây cung và mũi tên mà cậu thường dùng để bắn vào trái tim của mọi người. Bởi vậy, những người đang yêu được cho là đã bị “trúng mũi tên ái tình của thần Cupid”.
Tại sao trái tim lại gắn liền với tình yêu?
Người Ai Cập tin rằng trái tim chính là nguồn gốc của ký ức và của cả những cảm xúc của con người. Nó quan trọng đến mức trong khi tất cả các bộ phận trong cơ thể, bao gồm não bị bỏ đi trong quá trình ướp xác, trái tim là bộ phận duy nhất được giữ lại. Nhà bác học trứ danh thời Hy Lạp cổ đại Aristotle cũng tin rằng trái tim là một cơ quan của trí tuệ.
Việc trái tim gắn liền với tình yêu đã được biết đến rộng rãi cho đến khi Galen – một bác sĩ La Mã cho biết trái tim có ảnh hưởng chủ yếu lên cảm xúc hơn là lí trí của con người, thế nhưng tình yêu là trường hợp ngoại lệ bởi những yếu tố chính chi phối đến nó lại được tìm thấy trong gan.
Đến thời Trung cổ, khi Kitô ngày càng có nhiều ảnh hưởng đến xã hội thì quan niệm trái tim – tình yêu cũng dần nhận được chấp nhận nhiều hơn. Đặc biệt, quan niệm này còn trở nên phổ biến hơn trong thế kỉ thứ 11, khi nó gắn liền với nhiều thành tựu tâm linh và là hình tượng quen thuộc trong những màn tán tỉnh của các chàng hiệp sĩ đối với những người phụ nữ họ yêu.
Vào khoảng những năm 1180, những thành viên trong các gia đình châu Âu bắt đầu bày tỏ niềm mong muốn mãnh liệt của họ rằng khi mất đi, trái tim của họ được chôn cất tách biệt với phần còn lại của cơ thể, ở những nơi đặc biệt đối với họ. Chẳng hạn như vào năm 1199, khi vua Richard I của Anh qua đời, trái tim của ông đã được chôn cất tại Rouen ở Normandy trong khi thi hài của ông được chôn tại Anjou, nơi cha ông yên nghỉ.
Từ khi nào ngày lễ tình nhân đã trở nên “thương mại hóa”?
Trong khoảng giữa thế kỉ 18, ngày lễ tình nhân bắt đầu du nhập vào nước Anh và những đôi tình nhân gửi cho nhau những tấm thiệp được trang trí xinh đẹp với hoa, ruy băng, hình ảnh Cupid và những chú chim bồ câu để gửi gắm những lời tình yêu ngọt ngào. Vào năm 1913, Hallmark Cards of Kansas City bắt đầu sản xuất thiệp Valentine với số lượng lớn, và cứ như thế, những tấm thiệp được viết bằng tay đã bị thay thế bởi các loại thiệp in sẵn.
Ngày nay, khi những truyền thuyết về thánh Valentine và những ý nghĩa lịch sử thật sự ẩn sau ngày lễ đặc biệt này không còn được nhắc đến nhiều nữa, điều quan trọng nhất chính là nó vẫn luôn là một ngày đặc biệt của tình yêu để chúng ta bày tỏ những tình cảm chân thành nhất đến người mình yêu, như cái cách mà thánh Valentine làm ngay trong những giây phút cuối cùng của người trên cõi đời này.