Template:Bài cùng tên
Template:Infobox prepared food
Gỏi cuốn và các thức dùng kèm
Nguyên liệu làm gỏi cuốn
nhỏ|Cách làm nem cuốn/gỏi cuốn tôm và cách làm nước chấm
Gỏi cuốn hay còn được gọi là nem cuốn (phương ngữ Bắc bộ), là một món ăn khá phổ biến ở Việt Nam.[1] Món ăn này chủ yếu dùng bánh tráng được cuốn với nhiều thành phần khác nhau tùy từng vùng miền, thường dùng để khai vị hay nhấm nháp cùng đồ uống, được làm từ bánh tráng cuộn với các loại rau thơm, bún, và một số loại thịt như thịt bò, heo, vịt, tôm, cá, cua v.v.[2]
Các món ăn lấy bánh tráng để cuốn nhìn chung là một dạng chế biến món ăn thịnh hành khắp ba miền Bắc, Trung, Nam Việt Nam.[3] Hầu như không có một công thức cố định cho các món dùng bánh tráng cuốn, bởi tùy địa phương, vùng miền, nguyên liệu dùng để cuốn có nhiều khác biệt.[3]
Nguyên liệu
Các nguyên liệu làm gỏi cuốn tập trung trong các nhóm:
- Thịt, đồ hải sản: là nguyên liệu chính quyết định hình thức và chất lượng của món nem cuốn, thịt có thể bao gồm thịt bò, thịt heo ba chỉ, tai heo, thịt vịt, tôm, cá các loại, cua, giò lụa, chả, trứng
- Bánh tráng: dùng loại bánh tráng riêng để ăn trực tiếp, thường mỏng và hơi mềm để không cần ủ mềm trước khi chế biến, phân biệt với loại bánh tráng cứng hơn thường dùng để cuốn nem rán. Bánh tráng để làm gỏi cuốn Nam bộ mỏng hơn nhiều so với bánh tráng để cuốn các món miền Trung.
- Rau thơm, rau sống các loại. Củ quả như dưa leo, dứa, củ sắn, nấm, chuối xanh, khế chua v.v.
- Bún: thường dùng bún sợi nhỏ, đặc biệt là bún lá. Một số món cuốn có thể không dùng bún.
- Nước sốt, nước mắm được pha chế tùy theo món cuốn.
Quy trình thực hiện
Chế biến nguyên liệu
Bánh tráng được làm từ bột gạo, màu sắc của món bánh tráng cuốn được làm từ thành phần tự nhiên. Phần nhân bánh tráng cuốn gồm tép khô, hành phi, đậu phộng, muối tôm và sốt mayonnaise, đôi khi là thịt heo, dưa leo, bún, rau thơm.[4]
Các nguyên liệu động vật thường được chế biến chín bằng phương thức luộc, rang, xào (thịt, tôm), tráng (trứng) và thái dạng con chì, thái chỉ hoặc thái lạng từng miếng nhỏ, dài.
Rau xà lách, rau thơm rửa sạch, các loại củ quả thái chỉ hoặc thái miếng vừa ăn.
Bánh tráng ủ mềm, cắt miếng hình chữ nhật khoảng 10x20cm. Nếu sử dụng loại bánh còn mềm và đã cắt vuông thì không cần công đoạn trên.
Làm nước chấm
Nước mắm chua cay mặn ngọt được pha chế với dấm đường tỏi ớt. Một số nơi pha chế bột đao, hành tỏi xay và thậm chí cả nước cốt dừa để đun nước sốt sánh mượt. Đặc biệt tại Hà Nội thường dùng thêm rượu nếp cái vừa pha vào nước sốt vừa cho thêm một chút vào nhân nem. Có nơi sử dụng su hào, cà rốt thái mỏng bóp muối, chần qua nước ấm và cho tỏi, ớt vào bát đánh đều, vắt nước cốt chanh và cho vào nước mắm.
Cuốn bánh tráng
Bài trí các nguyên liệu đã sơ chế kể trên ra các bát, đĩa trên bàn ăn để thực khách tự cuộn từng cuộn nem với các nguyên liệu tùy ý và chấm vào nước mắm hay nước sốt. Bánh tráng sẽ được cuốn lại khi phần nhân được đặt chính giữa bánh lúc trải ra, sau đó cắt thành miếng vừa ăn. Thông thường người bán đặt các khoanh bánh tráng trong hộp xốp và có xiên để khách không phải dùng tay ăn. Tại các nhà hàng thường cuốn sẵn từng gói cuốn trước và bày đĩa dọn lên bàn ăn cho thực khách. Thông thường, mỗi cuốn được thực hiện bằng cách trải một lá bánh tráng, xếp lá rau thơm (như rau xà lách) và cho lần lượt các nguyên liệu vào, cuộn thành từng cuốn. Có thể dùng lá hẹ để dọc theo chiều dài cuốn gỏi để thêm gia vị và thêm đẹp mắt.
Một số loại gỏi cuốn và biến thể
Chú thích
Template:Cookbook
Template:Thể loại Commons
Xem thêm
Thể loại:Món khai vị
Thể loại:Nem
Thể loại:Ẩm thực Việt Nam